Bir col men eski kagıtlarıma karay tura edim. Kerek bolurla degenlerimi bir canına salama, menden sora bılanı kişi da izlerik tüyüldü dep umut etgenlerimi da birge tiyişdireme. Ala meni esime köp zatlanı tüşüredile: birleri carsıvlu işleni, başhaları da kuvançlı sagatlarımı tüz busagatda bolgança közallıma keltirip koyadıla. Künleni birinde Edoklanı İbrahim kabırga konşubuz Gegiralanı Baldan bla uşak ete turganlay katlarına barama. Alayda men bıllay hapar eşiteme.

Kabardey ve Balkar halkları asırlardan beri süregelen, halk bilimi, dünya görüşleri, gündelik hayatları ile ilgili tarihi-kültürel engin bilgi ve deneyimlerini günümüze kadar koruyabilmişlerdir. Kültürel-geleneksel zenginlik geçmişten gelen engin tarım ve hayvancılık tecrübesi, dini inanışlar ve komşu halklar ile etkileşim neticesinde bir bütün olarak, sosyal-etnik temeller üzerinde teşekkül etmiştir. Kültürel miras içinde geçmiş ile şimdiyi doğal bir halka gibi birbirine bağlayan kehanet sembolleri, çeşitli eylemlerin yasaklanması ve yine çeşitli semboller çok önemli bir yere sahiptir.

Karaçay-Balkarlarda kadın ve erkek ilişkilerinin temeli, dağlı hayat tarzının ahlak ve törelerine göre çok sıkı bir şekilde düzenlenmiştir. Küçük bir örnek verelim. Bir erkek akrabası olan bir bayanla kol kola yürürken sağ yanına, eşi ise sol yanına alır (aynı zamanda eşi kocasının hafif arkadan takip eder). Neden? Çünkü sağ taraf ‘saygı ve hürmet’ olarak addedilir ve bir dağlı erkeği asla annesinin veya ablasının sol tarafında bulunmasına fırsat vermez, eş konusu ise tamamen farklı bir düzene bağlıdır. Bir dağlı kadını kendi  üstün meziyetlerini sergileyerek kocasını başkalarının yanında küçük düşürmez, aksine, kendi zayıflığını ve itaatkarlığını sergilerken, kocasının üstün meziyetlerini ön plana çıkarır.

Balkar ve Karaçaylarda tezyin sanatında kullanılan işaretlerin çok büyük bir kısmını haç (veya çapraz şeklinde) işaretleri oluşturmaktadır. Haç işaretleri düz, eğri, orak-tırpan, çengel, boynuz, kulp, ok, kürek, küçük haç, kase-çanak, küre-yuvarlak, halka, dörtgen, kare, daire, yarım daire, üçgen şeklinde olabilmektedir. Çok değişik şekillerde stilize edilmiş haç işaretleri bulunmaktadır. Birçok araştırmacı belirtmektedir ki, haç tarzındaki işaretler dünya tarihi boyunca çok geniş bir alana yayılmıştır, çünkü dünya çapında birçok halk arasında güneş-ateş gibi kutsal bir anlam içermektedir.

Halk dansı ve tezyin sanatı, birbirinden ayrılamaz şekilde, birbirini bir bütün olarak tamamlayıp tek bir olgu haline gelerek sanatın başlangıcını oluşturlar. Sahnede sergilenen her dansın başarısı, sahne kostümlerinin ve ihtiyaç duyulan gerekli malzemenin doğru seçimine bağlıdır. Geçmişte, silah, altın veya gümüş zincirli fişeklik, değerli metallerle süslü erkek kemeri ve göğüs şeridi, omuz kemerleri, koltuk kemerleri, üzerlerinde zengin tezyin işlemeleri olan büyük yamçı kopçaları gibi süs eşyaların çokluğu her dağlı için övünç kaynağı olmuştur. Karaçay-Balkar tezyini erkek ve kadın dans kıyafetlerinde birkaç gruba ayrılmaktadır.

Ankarada kral kullukçu Мarşankullanı Aycayakga, bеlgili pоlitik, biznеsmеn Kоrkmazlanı Husamеtdingе, ilmuda ullu daracaga cеtgеn Tоhçuklanı Ufuk bla Appalanı Adilhanga, dagıda bir kavum Türk Karaçaylılaga tübеgеndеn sоra, cumuşlarım bla Stambulga barırga kеrеk edim. Em alga cuvuklarıbız caşagan Çilеhanе atlı Karaçay elgе kayta kеtеrgе allandım. Türkdеgi Karaçay ellеni aslamısı Kоnya bla Eskişеhirdе bоlub, alanı barısından igi uzakda, Tоkat canında kuru eki gitçе el bardıla: Çilеhanе bla Arpaçı Karaçay. Çilеhanе elni Kartcurtdan çıkgan Halköçlanı Aliyük Haci оrnathanın bilеbiz.

Türkge har kim bir iş bla, bir cumuş bla baradı. Men, anda caşagan cuvuklarım konakga çakırıb tura edile da, alaga bardım. Sоruşa, söleşe ketgenikde, Türknü talay şaharında, elinde kısha cuvuk cetgen adamlarıbız bоlganı açıklandı. Ne kelsin, barın da körürça, barına da aylanırça tablık çıkmadı. Zaman az, cоlla uzak edile da telefоn bla kesleri anda bоlganımı eşitib, söleşgenle, kalganla bоldula, bir kavumuna kesim söleşdim, tübegenlerimden ese tübemegenlerim köb bоlub kaytdım.

Karaçay-Malkar halkı zengin bir kültüre sahiptir. Ancak bir zenginliği kullanabilmek, o zenginliğe sahip olmak kadar önemlidir. Kültürün en büyük bölümlerinden birinin halk pedagojisi olduğu eskiden beri bilinmektedir. Bunun böyle olduğunu o alanda çalışanlar iyi bilirler. O deniz gibi engin ve derindir. Çocuk oyunları da halk pedagojisinin dallarından biri olarak kabul edilir. Çocuk oyunlarının eğitim-öğretimde ne kadar önemli bir yer tuttuklarını anlatmaya gerek yoktur.