Kuzey Kafkasya’daki dağlar arasında yaşayan Karaçaylılar’da tevhit inancının esasını oluşturan tek tanrı inancı yoktu. Ayrıca onlar ne İslam dini’nden, ne bu dinin peygamberi Hz. Muhammed’den, ne de bu dinin kutsal kitabı Kuran-ı Kerim’den haberdar idiler. Ancak tüm bunlara rağmen, akıllı bir kavim olan Karaçaylılar, yeri göğü yaratan, mevsimleri, tabiat olaylarını meydana getiren, gece ve gündüzün oluşmasını sağlayan bir gücün varlığına inanmışlardır.

Karaçaylılar günümüze kadar devamlılığını sürdüren geleneklerin birisi de Nakırdadır. Bu adet bekar genç kız ve erkekler arasında evlilik öncesi dönemde gerçekleşmektedir. Diğer geleneklerde olduğu gibi kurallarla sınırlıdır. Nakırda birbirinden hoşlanan genç kız ve erkekler arasındaki arkadaşlık ilişkisine denmektedir. Karaçay kız ve erkekleri birbirleri ile düğünlerde, toplantılarda, muhabbet ortamlarında birlikte olurlar.

Karaçay-Malkar Türklerinde sülale damgaları (KM. tukum tamğa) eski sosyal ve iktisadi hayatta büyük önem taşıması dolayısıyla maddi kültürün en önemli unsurlarından birini teşkil etmektedir. Herhangi bir malın veya mülkün kime ait olduğunu göstermesi bakımından bu damgalar bilhassa iktisadi hayatta büyük vazife görmüştür. Sosyal hayatta ise, damga sahibi olan bir sülale, aynı zamanda yüksek statüye sahip bir sülale olarak sayılmıştır.

“Töre” ile ilgili yazılmış makale çok azdır. Olanları da töre hakkında yeterli bilgi vermez. Bununla birlikte; V. F. Miller, M. M. Kovalevski, İ. İ. İvaninkov, N. Petruseviç, Basiyat Şahananov, B. Z. Baranova gibi araştırmacılar töre hakkında [s.194] bildiklerini yazıya geçirmeyi de ihmal etmemişlerdir. Onların yazdığı makaleler XIX. Yüzyılın sonlarına doğru basılmıştır. Bilhassa Malkarlıların eski tarihi hakkındaki, “Balkarya” adlı uzun makalesiyle Musos Abayev, Malkarlılar için çok büyük iş yapmıştır.

Kuzey Kafkasya’daki tüm halklar için halk müziği,müzikal kültürün en önemli bölümünü oluşturur.Yerel halk müziği gelenekleri çeşitli önemli özelliklere bağlıdır. Vokal gelenekler ağırlıktadır.Sadece bazı Adige grupları hariç,her yerde çoksesli şarkı söylenir. Çokseslilik çeşitleri benzeşir: bir ezgi çizgisine,dem yada ostinato bas eşlik eder. Dem tek seste devam etmez.

Bütev Karaçay halknı kart atalarına Adurhay, Budiyan, Navruz, Tram emda Botaş sanalgandıla. 1874 cıl Nikolay Petruseviç kuragan tizmede; Adurhay kavumnu sanı 19 bolgandı: Bayçoraları, Batçaları, Cammaları, Tulparları, Kulçaları, Bayiları, Laypanları, Erikgenları, Dolaları, Çomaları, Bolatları, Orusları, Şidakları, Cukkaları, Abayhanları, Katçiları, Karaları, Şungarları, Çıçhanları. Budiyan kavumnu sanı 11 bolgandı: Bayramukları, Akbayları, Botaşları, Dekkuşları, Elkanları, Çotçaları, Bolurları, Tekeları, Tambiyları, Canközları, Eziları. Navruz kavumnu sanı 11 bolgandı: Koçharları, Aciları, Gappoları, Bayramkulları, Kobaları, Mamçuları, Golaları, Sılpagarları, Kappuşları, Batdıları, Sozarukları. Tramnıkıla – Korkmazları, Canibekları, Semenları.

Atalarıbız - Atababalarıbız milletine etilgen zulmulaga, ozgunlukga çıdayalmay, koluñdan da cuk kelmegen sebebli, ata curtlarını taşlab Türkiyaga kelgenlerini üsünden cüz cıldan artık bola keledi. Bu kıyınlı milletni adamları ata curtlarında sınaganları palahlaga, ozgunluklaga, buşuvlaga köçkünçülük colunda da tübeb küçten bla butdan caññı curt Türkiyaga ornalgandıla. Cüz cıldan artık bir çakda [zaman] ullu bir teññizde bir tamçı [damla] bolub caşasala da, bizni biz etgen, Karaçaylılanı Karaçaylıma dep öhtemlendirgen adet, adeb, töre, namıs, hurmet degen bagalarıbıznı, bılanı caşathan tilibizle birgeley ullu büsürevlikle bizge deriçi alıb kelgendile.

Kafkasya’da yaşayan Alanlar, M.S. X. yüzyıldan itibaren, Bizans’ın etkisiyle Hıristiyanlığı benimsemişlerdir. Hıristiyan Alanların Kafkasya’da iki büyük dinî merkezi bulunuyordu. V.F. Miller, bunlardan birincisinin, Karaçay’ın Aşağı Arhız bölgesinde kurulduğunu, V.A. Kuznetsov da, ikincisinin, bütün Kafkasya’nın en büyük dini merkezi olduğunu ve Malkar’ın Yukarı Çegem vadisinde kurulduğunu söylemektedir.