Atalarıbız - Atababalarıbız milletine etilgen zulmulaga, ozgunlukga çıdayalmay, koluñdan da cuk kelmegen sebebli, ata curtlarını taşlab Türkiyaga kelgenlerini üsünden cüz cıldan artık bola keledi. Bu kıyınlı milletni adamları ata curtlarında sınaganları palahlaga, ozgunluklaga, buşuvlaga köçkünçülük colunda da tübeb küçten bla butdan caññı curt Türkiyaga ornalgandıla. Cüz cıldan artık bir çakda [zaman] ullu bir teññizde bir tamçı [damla] bolub caşasala da, bizni biz etgen, Karaçaylılanı Karaçaylıma dep öhtemlendirgen adet, adeb, töre, namıs, hurmet degen bagalarıbıznı, bılanı caşathan tilibizle birgeley ullu büsürevlikle bizge deriçi alıb kelgendile.

Endi biz atalarıbıznı har türlüsünü sınagan kıyınlıklaga boysunmay bizge alıb kelib amanat etgen tilibizni da, kültürübüznü da unuta, arı beri katışa kesibizni da tas ete, tarkaya başlaganıbıznı esleb, muñña bir madar deb sagış ete barıb, kalgan kavumladan da ülgü ala "Dernekleni" kuraganbız. Dernekle bla, daha tüzü dernekleni cumuşçuları bla adetni, adebni, töreni de caññırta, caññı cetişe kelgen tölüge bılanı da ürete, ata curttagı ahlularıbız bla baylamlı bola, aladan tamızıkla ala öçüle bargan otnu caññırtırga muratla etgenbiz. Ol muratla, bir cılnı küreşip, sabiyleribizge Karaçaylılıknı da, Karaçaynı tilin da, folklorun da oltura koba bilgenin da, ulluga, konakga sıy bergenin da ürete, üretgenleribizni kalgan kavumla bla üleşe, ölçeşdire, caññırta, kesibizge kelirge, kesibizni tas etmezligibizni esleb kuvanç eterge cılda bir ullu cıyıluv kün kuraganbız.

Muratlarıbız, sagışlarıbız, oyumlarıbız bılay bolganlıkga, carsuvga [maalesef] deb aytayım. Bu cıyıluvlaga kesibizni da, caş tölübüznü da kurayalmay, alayga kelgen ullularıbız da, gitçeleribiz da izlegenlerin köralmay, kün künden koşulganla da azala, cürek tılpıvubuznu da tarkaya barganın cüregibiz kıynala körebiz.

Bu cıyıluvladan birin da ma artıbızda koyduk.

Oñdan da, soldan da saysañ bir beş cüz sañña cuvuk adam baredi. Bılanı bir kavumunda, bizni bla çırtda baylamı bolmagan "piknik" eterbiz, ne boladı kararbız, aşav da eterbiz deb kelgenle bolganın bir kesek tintiv etgenle esledile bolur. Alanı da saylavdan çıgarsañ ızına ne kaladı?

Men aytayım milletibizni atına ullu bir carsuv!

Cazılı'da cıyıluv cerde, caşlarıbız ata curtubuzda etilgen, kesleri eterge küreşgen cırlarından ülgüleni kölleri bla aytdıla, Kafkaz cerdeş [hemşehri] dernekni tepsevçüleri da folklorubuzdan ülgüle tepsedile. Men añlayalmadım! Bıllay künlede, bıllay etilgenlege milletibiz köllenip [coşub] cürekten kol kagıb, hars urub koşulgan eteyedile. Alayga cıyılganlanı üsüne ölü toprak serpilgençe şım bolub, kol kagarga da erinib türslep karadıla.

Ma seññe ekinçi ullu carsuv!

Açhası bla, sanı bla, baya kölü bla milletibizge, milletibizni bir hayırına koşulub boluşub, küreşgen barı adamlarıbızdan sıylı Allah miñ kere ırazı bolsun. Alaga ne ullu büsürev etsek de azdı. Bizni bu bagalı adamlarıbız bu etgen boluşluklarına büsürev izleb, örge költürüleyik, atıbız aytılsın degen kaygıları bolmaganın kavum Karaçaylıla da işeksiz bilib turabız.

Endi, cıyıluv cerde Karaçaylılıkga tiyişli bolmagan bir zat etildi. Açhaları bla mardadan köb boluşdula deb boluşhanlanı bir kavumuna plaket degen savgaladan berdile. Boluşha deb berilgen bu açhanı mardası, ölçemi nedi? Söz üçün bek köb malından 5000 YTL bergenmi köb beredi, ogese ayına 350 YTL cal [maaş] alıp anı bla bir ay keçim etgen adamnı bergeni 50 YTL mi ulludu. 5000 YTL bergen, anı bergeni üçün sufrasından bir gırcını da tavsulmaz, anı üçün bir ıstakan az da suv içmez. 350 YTL lik maaşından 50 YTL bergen, ne da 700 YTL maaşının cartısın bergen adam, büsürevsiz etilgen, san etilmegen ol bergençigi üçün eki üç ay abın-sürün eter.

Endi sorayım sizge kaysını etgeni ullu boluşlukdu? Kaysına plaket degen savgadan berirge kerekdi? Malından bergeññemi, canından bergeññemi?

Ma sizge üçünçü carsuv!

Kelgen konaknı bizni töppebizni üsünde ceri bardı. Konakga sıy bergenden ullu Karaçaylılık coktu. Alay bolsa da, konak bolganı üçün tüyül da, falanca cerde bilmem ne zat bolganı üçün, bay bolganı üçün sıy berib protokol degen cerge olturtgan kallay bir Karaçaylılıkdı - kertisi bla aytama - anı bilalmayma.

Meni bilgenim, em sıy berlik adamla, aksakal denilgen kartlarıbız bla çakırılgan konaklarıbızdı. Seksen cılnı üsünde bolup, milletibizni cıyılıvuna havas etip kelgen kartlarıbızga koy sıy bergenni, eslegen da, san etgen da bolmadı. Ala kesleri bizni kölübüzde em sıylı protokol ceri bolgan agaç salkınlada, çay çadırnı tübünde büsürevsiz olturdula.

Ma sizge törtünçü carsuv!

Saat birni oza başlaganda plaket bergen, cır aythan, folklor... törtge cuvuk boşaldı. Endi ne süysegiz etigiz degença boldu. Millet şoşayıp mangallanı başına, olturgan agaç tüblerine kaytdıla. Da sora hay marca koşuluguz da toy eteyik degençe bolundu. On Karaçay elden kelgenleni cıyıluvunda, gitçe bir elde etilgen toyda tabıllık caş kız bla bir toyçuk başlandı. Küçten kuralıb etile turgan toy tohtatılıp, saat segizde arbala ızına kaytarıktı. Segizden sora va biz karışmaybız, sorumlulugubuz cokdu deb aytıldı. Ol karuvsuz toyçuk da kesi kesine 9.00 - 9.30 da boşaldı.

Ma seññe beşinçi carsuv!

Endi şaharda caşagan 2000 san, şaharnı tögerek hoylarında bolgan allay bir Karaçay milletden cılda bir etilgen bu em ullu, sıylı cıyıluv künübüzge ma bizni tepsevübüz, folklorubuz da bılaydı, ma bıla bizni fahmulu caşıbız, kızıbızdı degença 15-20 caş kıznı çıgaralmayesek bu bir carsuvga sanalmazmı?

Ma sañña altınçı carsuv!

Dagıda bardı carsuvga sanallıkla. Seni aytganlarıñ tışında ma bıla da bardı derikle bolurla.
Nek cazdım bılanı artal da [hiç] kişini kölüne cuk kelmesin. Kişige tırman etmeyme. Tırmanım alga kesim bolub, barı Karaçay milletgedi.

Boşalıp, tas bolub barganıbıznı köre turganlay, anı hiç san etmegen, anı üçün can avrutmagan kartıbızga, caşıbızga, katınıbızga, kızıbızgadı tırmanım.

Kültürübüz üçün, adeb-namısıbız üçün, bılanı caşatırık tilibiz üçün can avrutub kitap cazıb, sözlük etib, internet site kurab küreşgenleni költürürge, savgalandırırga kerekli bola turganlay, bılanı hiç eslerine tüşürmegen, bılaga hak etgenlerini bagasını bermegenlegedi tırmanım.

Meni milletimi içinden çıgıb, okub, adam bolub, alay bolganlıkga milletini taşlab, san etmegen mürekkeb calaganlagadı tırmanım.

Milletini tarihini bilmegen, milletine etilgenleni ürenmegen, milletine duniyada bar bolgan kallay bir carsuv, palah, ozgunluk, zulum soykırımnı sınathanlanı da bilmegen milletimi adamınadı tırmanım.

Atacurt Kafkazdı deb turganlay, bılayda ne aylanabız, anı sagışın etmegen, duniyanı em alamat, em modern, em adamlıkga caraşgan, kuvançını, buşuvunu üleşib caşarga üretgen adetni, adebni, töreni unutganlagadı, bilip etmegenlegedi, sabiy balıgına üretmegenlegedi tırmanım.

O hahay tas bolup barabız. Muñña bir medet deb kıçırık etgen sagatda; da milletle da birbirine katışıb baradı, biz da alaga oşab katışıb tas bolganıbızga ne hata körese deb avzu bla aytmasa da sagışı alay bolganlagadı tırmanım.

Karaçay, Karaçaylılık degen sagatda Karaçaynı kobuz tavuşunu, burundan kalgan tartuvlarını eşitgen sagatda, köllenib, uçunub kol kanat takgan Karaçaylını kalgan zatdan ese bu tin baylıgını [ruh zenginliğini] tas etib koyarıgından bek aman korka edim.

Kalgan zatlarıbıznı tas ete barsak da örgede sagışın etgenim tin baylıgıbıznı tas etmesek bizge cuk bolmaz. Tin baylıgıbıznı küçü bla cuklana bargan otnu ışırıp öçülse da [sönse de] bir cerleden tamızık alıp caññırtırbız deb umutnu üzmey turayedim. Cıyıluv künde ata curtunu cırlarına şıbırtsız tıñlagan, ne da tıñlamagan, ata curtunu tepsevleri etilgende şım bolup, sın taşlaça karaganlanı, kol kagarga eriññenleni kördüm ya!

Ol umutum da tas boldu.

Ketdi bizni tin baylıgıbız. Boşaldık biz. Bitdik biz. Sebeb bolganlanı közü aydın bolsun.

Ogay! Allay bir da tüyül degenle! Biz bu otnu ışırırbız degenle! Otga tamızık kerek bolgandı degenle! Biz bu milletni tas etdirmebiz degenle! Biz bu künle üçün barbız degenle! Karaçaynı kültür bayı bolup, taşada bugunub caşaganla, çakıruv saklaganla kün ma bu kündü.

Saldırmaybız degenle bolsa da, taşnı tübüne koluguznu salırga kereksiz. Kültürübüznü, tilibizni bu künlege keltirip bizge amanat etgen, milleti üçün, ol milletden bolganı sebebli duniyanı em ullu amanlıklarına tübetilgen atalarıbızga-atababalarıbızga ullu borçuguzdu bu sizni. Ol duniyada carık betle tübeşirge umut eteyesegiz! Bir bolub, birge bolub, ma bu künden küreşirge kerekti.

Hay marca! Taşla sizni saklaydı!

Tekelanı Yaşar Şancı