Bilindiği üzere, her yıl, Eskişehir ve Afyon Karaçay-Malkar dernekleri tarafından organize edilerek Yazılıkaya ve Doğlat köylerinde “Nartlanı Toy Künü” ve “Tavlulanı Cıyılıvu” adları altında iki ayrı şenlik gerçekleştirilmekteydi. Bundan kısa bir süre önce, Afyon ve Eskişehir Karaçay-Malkar derneklerinin ortak kararıyla, bu yıldan itibaren, ilki 30 Haziran 2007 Cumartesi günü Doğlat Köyü Ovacık Yaylasında yapılacak olan “Tavlulanı Ullu Cıyılıvu” adı altında tek bir şenlik düzenleneceği duyurulmuştu. Derneklerimizin, yıllardır ayrı ayrı yerlerde yapılan bu şenliklerin bu yıldan itibaren tek bir şenlik halinde düzenleneceğinin bildirilmesi halkımız tarafından büyük bir sevinçle karşılandı.

BİR BOLAYIK - TİRİ BOLAYIK !..

Bilindiği üzere, her yıl, Eskişehir ve Afyon Karaçay-Malkar dernekleri tarafından organize edilerek Yazılıkaya ve Doğlat köylerinde “Nartlanı Toy Künü” ve “Tavlulanı Cıyılıvu” adları altında iki ayrı şenlik gerçekleştirilmekteydi. Bundan kısa bir süre önce, Afyon ve Eskişehir Karaçay-Malkar derneklerinin ortak kararıyla, bu yıldan itibaren, ilki 30 Haziran 2007 Cumartesi günü Doğlat Köyü Ovacık Yaylasında yapılacak olan “Tavlulanı Ullu Cıyılıvu” adı altında tek bir şenlik düzenleneceği duyurulmuştu. Derneklerimizin, yıllardır ayrı ayrı yerlerde yapılan bu şenliklerin bu yıldan itibaren tek bir şenlik halinde düzenleneceğinin bildirilmesi halkımız tarafından büyük bir sevinçle karşılandı.

Bu yıl ilki yapılacak olan “Tavlulanı Ullu Cıyılıvu” şenlikleri münasebetiyle tekrar gündeme gelen derneklerimiz hakkında okuyucularımızı bilgilendirmeye devam ediyoruz. Sitemizde daha önce, Afyon Karaçay-Malkar Kültür ve Yardımlaşma Derneğini tanıtmaya çalışmıştık. Şimdi de, Eskişehir Kuzey Kafkas Karaçay-Balkar Kültür Başkanı Derneği hakkında bilgi vermek istiyoruz.

Eskişehir ilinde yaşayan Karaçay-Malkarlılar, bir araya gelerek, geniş katılımlı bir istişare toplantısında, Eskişehir Kuzey Kafkas Karaçay-Balkarlılar Kültür ve Yardımlaşma Derneği ismiyle, 17.03.1993 tarihinde bir dernek kurulmuştur. Kurucular Kurulu tespit edilerek göreve başlanmıştır. Yönetim Kurulu üyeleri, mümkün olduğu kadar her bir köyden bir kişi tespit edilerek seçilmiştir. Ayrıca her bir köyün muhtarı tabii delege olarak sayılmıştır. Bu yönetim hızlı bir şekilde örgütlenmiş, lokal yeri kiralamış ve yerleşmiştir. Derneğin amacı milletimizin dil, adet, gelenek edebiyat, müzik, folklor ve kültürel değerlerini muhafaza etmek ve gelişmesini sağlamak, yardımlaşma ve destekleme programları yapmak, iletişim merkezi görevini üstlenmektir.

Derneğin bugünkü durumunu ve gelecekle ilgili hedeflerini, en yetkili ağızdan, Eskişehir Kuzey Kafkas Karaçay-Balkar Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanından, Korkmazları (Eçkibaşları kolundan - Belpınar köyü) sülalesine mensup Sayın Musa Korkmaz’dan öğrenelim.

Sayın Başkan, göreve ne zaman başladınız, yönetimi devraldığınızda derneğin durumu neydi, şu anda durum nedir?

Bildiğindi gibi Eskişehir ilinde, gerek Eskişehir, gerekse Afyon’un çeşitli köylerinden türlü sebeplerle göç ederek yerleşen çok sayıda Karaçaylı yaşamaktadır. Kökeni hangi köyden olursa olsun, hepsinin Eskişehir’de ikâmet etmeleri sebebiyle, biz bu Karaçaylıları kısaca “Eskişehir Karaçaylıları” adı altında tanımlıyoruz. İşte bu “Eskişehir Karaçaylıları”ndan oluşan camiamızın teveccühü ve çağrısıyla 2006 yılının ortalarında yapılan dernek genel kurulundan sonra, yönetim kurulu listemizi sunduk ve göreve başladık.

Öncelikle şunu önemle vurgulamak istiyorum, bizden önce görev yapan, Sayın Yavuz Özen başkanlığındaki dernek yönetimi çok başarılı bir performans göstermiştir. Kendilerine dua ediyoruz. Hepsinden Allah razı olsun. Kendileri, deyim yerindeyse, ellerini taşın altına sokmuşlar, dernek binamızın teminin de büyük bir mücadele örneği sergilemişlerdir. Halkımız da onları bu mücadelede yalnız bırakmamış, herkes elinden geldiğince maddî ve manevi destekten kaçınmamıştır. Bizim olduğu gibi, onların da en büyük güvencesi halkımız idi. Bizim halkımızın en önemli özelliklerinden biri şudur ki, zora gelinceye kadar hepimiz gevşek davranır, nasıl olsa işler kendiliğinden yürüyor düşüncesinde oluruz. Fakat iş ciddiye bindi mi, herkes şöyle bir silkinir ve elinden gelen yardımı yapar, her türlü desteği verir. Bu yüzden hem bizden önceki yönetimi, hem şimdi yönetimi yalnız bırakmayan sevgili halkımızdan Allah razı olsun diyorum.

Dernek yönetimini biz devraldıktan sonra, dernek binasıyla ilgili, bizler de bir şeyler yapmaya çalıştık, halen de çalışmaya devam ediyoruz. Meselâ, yeni bir mutfak yaptık, bahçe düzenlemesi yaptık, zemin katta gençlerimiz için bir toplantı salonu yaptık. Bunların dekorasyon işleri halen devam etmektedir. Duvarların boyası yapıldı. Yer döşemeleri yapılıyor.

Derneğin faaliyetlerinden kısaca bahsedebilir misiniz?

Yönetim kurulu olarak göreve başladığımız ilk günden itibaren halkımıza hizmet etmemiz gerektiği bilincinde olduk. Halkımıza hizmet etmek lâzım. Halkımız hizmeti görünce, maddî ve manevi yardımını esirgemiyor. Biz yönetime geldiğimiz zaman dedik ki, artık herkesten yardım ve bağış adı altında para toplamayı bırakalım. İnsanlar bizi gördükleri zaman “dernekçiler yine para istemeye geldi” demesinler istedik. Bizim önce bir şeyler yapmamız, onlara hizmet etmemiz gerek dedik. Bizler dernek olarak onlara hizmet yaparsak, somut olarak bir şeyler ortaya koyarsak, onlar kendiliğinden maddi ve manevi yardımlarını fazlasıyla zaten yapacaklardır dedik. Yani bu bilinçle yola çıktık ve düşüncelerimizin de doğru yönde olduğunu gördük.

Bizler, dernek olarak, basın ve yayın organlarıyla sürekli temas haline olmamız gerektiğini düşünüyorum. Artık burada, Eskişehir’de “Karaçay-Malkar” adında bir toplumun, bir camianın var olduğunu bildirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Kendi içimize kapanmaktan vazgeçmeliyiz. Biz yönetime geldiğimiz ilk günden itibaren basın ve yayın organlarıyla temas halindeyiz. Göreve başladığımız gün bir basın açıklaması yapmak üzere gazetecileri çağırmıştık. Dernektekiler bu durumu biraz tuhaf karşıladılar, şaşırdılar. Fakat derneğimiz vasıtasıyla halkımızın basın ve yayın organlarında yer alması, Karaçay-Malkar adının geçmeye başlaması üzerine durumun önemini anladılar. Biz dernek olarak çeşitli vesilelerle ve mümkün olduğunca sürekli basın ve yayın organlarında yer almaya çalışıyoruz. Meselâ, Karaçay-Malkarlıların sürgünüyle ilgili basın açıklamaları yaptık, basın ve yayın organlarına mesajlar gönderdik. Artık, Karaçay-Malkar camiası basın ve yayın organlarında sık sık adını duyurmaya başlamıştır. Bu bence iyi bir şey. Bunu, bizden sonra gelen yönetimlerin de mutlaka devam ettirmesi gerektiğine inanıyorum.

Bizim halkımız, eğlence zamanında bir araya geldiği gibi, acı günlerde, yani cenazelerde de bir araya gelmesini çok iyi bilir ve gereğini de en iyi şekilde yapar. Derneğimizde bir sistem kurduk. Hemşehrilerimizden bir vefat ettiği zaman, derneğimize üye olsun veya olmasın, derneğimizde cep telefonu kaydı olan herkese vefat ve cenaze defin haberini mesaj olarak gönderiyoruz. Böylece herkes anında durumdan haberdar oluyor. Bir otobüs şirketiyle anlaşmamız var; cenaze eğer köyde kaldırılacaksa, herkes dernekte toplanıyor ve derneğin önünden kaldırılan otobüsle toplu olarak cenazeye gidiliyor.

Önümüzdeki Mayıs ayı içerisinde Eskişehir’de “Birlik ve Beraberlik Gecesi” düzenleyeceğiz. Bu toplantı yemekli olacak.

Derneğimiz adına üç ayda bir yayınlanmak üzere bir dergi çıkarmayı istiyoruz. Fakat şimdilik şu anda maddî imkanlarımız biraz kısıtlı olduğundan henüz bu projemizi hayata geçiremedik.

Çok önemli bir projemiz var. Bu projeyle Avrupa Birliğinden fon sağlamaya çalışıyoruz. Projemiz özü kısaca şöyle; Karaçay-Malkar köylerinde, ev ev, fert fert, acil durum ve sağlık kontrolü. Görüşmelerimiz ve çalışmalarımız devam ediyor. İnşallah bu projemizi hayata geçireceğiz.

Gençlerin derneğe ilgisi nasıl? Dernek faaliyetlerine katılıyorlar mı?

Gençlerimizin derneğe ilgili gayet güzel. Gençlerimiz her cumartesi akşamı dernekte toplanıyorlar. Çeşitli etkinliklerde bulunuyorlar. Genellikle cumartesi akşamları derneğimiz “toy”suz  geçmiyor. Eğer bir vefat, bir cenaze yoksa her cumartesi akşamı gençler dernekte eğlence tertip ediyorlar.

Gençlerimizi çok seviyor ve onlara çok güveniyoruz. Allah’a şükür hepsi de, aileleri tarafından tam bir Karaçay terbiyesiyle yetiştirilmişler. Zaten Karaçaylılık kültürünün temeli ailede başlıyor. Ailelerimiz gereken eğitimi veriyorlar. Bizler de onlara dernekte cemiyeti, paylaşmayı, ortak hareket etmeyi aşılamaya çalışıyoruz. Meselâ biz yönetim olarak, dernek yönetim kurulunda mutlaka bir veya iki genç arkadaşımıza yer veriyoruz. Böylece, derneğin gençlerle diyaloğunu arttırmaya, dernek faaliyetlerine katılımlarını sağlamaya çalışıyoruz.

Daha önce bahsettiğim gibi, derneğimizin zemin katında, gençler için bir toplantı salonu tanzim ettik. Buraya şimdilik beş adet bilgisayar koyacağız. İmkânlarımız arttıkça bilgisayarların sayısı da artacak. Bu bilgisayarlar elbette internet bağlantılı olacak. Gençlerimiz dışarıda, internet kafelerde dolaşacakları yerde, derneğimize gelerek, rahat bir şekilde bilgisayar kullanabilir ve internete girebilirler.

Duyduğumuz kadarıyla, derneğin bir de kadın kolu var. Bununla ilgili bir bilgi verebilir misiniz?

Evet, derneğimizin bir kadın kolu mevcut. Derneğimizin kadın kolu her cumartesi günü dernekte toplanmaktadır. Dernekte kadın kolunun ayrı bir odası mevcuttur. Burada faaliyetlerini sürdürüyorlar, çeşitli etkinliklerde bulunuyorlar.

Bildiğimiz kadarıyla dernek, merkezi Ankara bulunan Birleşik Kafkas Federasyonunun üyesi. Bu konuyla ilgili neler söylersiniz?

Evet derneğimiz, Birleşik Kafkas Federasyonu üyesidir. Bizden önceki yönetimden arkadaşlar, lüzum görmüşler ve bu federasyona üye olmuşlar. Şimdiye kadar, federasyonun derneğimize herhangi bir katkısının olduğunu söyleyemem. Maalesef belirli bir mesafe katedilemedi. İnşallah umudumuz odur ki, bundan sonra bir kıpırdanma olur, müspet manada gelişmeler olur. Şimdilik genel kurullara gidip geliyoruz. Geçtiğimiz haftalarda yine federasyonun genel kurulu vardı. Dernek olarak biz de ordaydık. Genel kurulda fikirlerimizi açıkça dile getirdik. Bizler, Eskişehir Kuzey Kafkas Karaçay-Balkar Kültür ve Yardımlaşma Derneği olarak bu federasyonun bir üyesiysek, federasyonda lâyık olduğumuz yerde olmak istediğimizi bildirdik. Sadece genel kurullara gelip gitmek istemediğimizi, etkin olarak görev almak istediğimizi belirttik. Bunun üzerine, derneğimiz adına federasyonun yönetim kurulu üyesi olarak görev aldık.

Gelecekle ilgili planlarınız veya gerçekleştirmeyi çok arzuladığınız işler nelerdir?

Bir yıl kadar daha görevdeyiz. Gelecekte yapmak istediğimiz çok güzel şeyler var. İlk önce, kurmuş olduğumuz folklor ekibimizden çok umutluyuz. Bu çocuklardan gelecekte profesyonel bir folklor ekibi çıkmasını umut ediyorum. İnşallah olacak.

Derneğimize, tabiatıyla halkımıza ait, büyük bir düğün salonu olmasını istiyoruz. Derneğimizin yanında bazı eski ve boş binalar var. Bunları alma imkanımız olsa çok iyi olurdu. Böylece, halkımızın da yardımıyla, derneğimizin hemen yanı başında bir düğün salonu tanzim edebilirdik.

Biraz önce federasyondan bahsediyorduk. Biz aslında, Türkiye’deki Karaçay-Malkarlılar olarak kendimiz bir federasyon oluşturabiliriz. Türkiye’de altı-yedi tane Karaçay-Malkar Kültür ve Yardımlaşma Derneği var. Neden biz kendimiz bir federasyon oluşturup da bir federasyonlarla bir konfederasyon oluşturmayalım ki? Böyle bir oluşumun varlığını düşlüyorum. İnşallah ileride gerçekleşir. Böylece daha güçlü bir sivil toplum kuruluşu haline gelebiliriz.

Bilindiği gibi dernek denilince akla gelen ilk şey folklor ekibidir. Derneğin böyle bir çalışması var mı?
 
Elbette, şu anda yaklaşık otuz kişiden oluşan bir folklor ekibimiz var ve halen çalışmalarına devam etmektedir. Folklor çalışmalarımızla bir hususu vurgulamak istiyorum; folklor ekibimiz orta öğrenim düzeyindeki çocuklarımızdan oluşmaktadır. Yani, gelecekte profesyonel ve yüksek düzeyde bir folklor ekibi yaratmayı amaçlamaktayız. Hakikaten çalışmalarımız, gerek hocalarımızın eğitimi, gerekse gençlerimizin istekli katılımıyla çok güzel yürütülmektedir. Derneğimizin folklor ekibi, bu yıl, Doğlat köyünde yapılacak şenlikte birkaç oyun sergileyecek. Fakat daha önce de belirttiğim gibi bizin asıl hedefimiz ileriki yıllarda büyük ve yüksek düzeyde bir folklor ekibi yaratmaktır.

Sayın Başkan, bahsi geçmişken, bu yıl ilki Doğlat köyünde yapılacak olan “Tavlulanı Ullu Cıyılıvu” şenliğinden biraz bahseder misiniz? Afyon ve Eskişehir derneklerinin böyle ortak bir karara varmasında hangi şartlar etkili oldu?

Hepimizin bildiği gibi, her yıl, yaz aylarında, Yazılıkaya ve Doğlat köylerinde iki ayrı şenlik düzenleniyordu. Bu ise, yıllardan beri, Eskişehir ile Afyon dernekleri arasında sanki bir problem, bir sürtüşme varmış da, bu yüzden iki ayrı yerde iki ayrı şenlik yapılıyor gibi gösteriliyordu. Bizim, yani Eskişehir derneğinin Doğlat köyü ile veya Bolvadin’de yaşayan Karaçaylılarla bir problemimiz yok. Aynı şekilde Afyon derneğinin de Eskişehirli Karaçaylılarla bir problemi yok. Hele, Eskişehir ve Afyon dernekleri arasında sürtüşme hiç yok. Çünkü, paylaşılmayan bir şey de yok. Neyi paylaşamıyoruz ki? Bu şenliklerden bir rant elde edilmiyor ki. Geçen yıl, Yazılıkaya ve Doğlat şenlikleri aynı güne tesadüf etmişti. Fakat, Afyon dernek başkanı Ömer Can Bey, hazırlık yaptıkları halde, büyük bir fedakârlık örneği göstererek Doğlat şenliğini bir hafta sonraya aldı. Sonra, geldi, Yazılıkaya şenliklerine katıldı. Aynı şekilde biz de dernek olarak bir hafta sonra Doğlat şenliklerine katıldık.

Bu iki şenliğin, birbirine yakın zamanlarda yapılması, herkes gibi beni de çok rahatsız ediyordu. Halkımızın çeşitli kesimleri bu iki şenliğin tek bir çatı altında, birlik ve beraberlik içerisinde olmasını arzuluyordu. Elbette biz de bu durum karşısında tepkisiz kalmak istemedik. Bu iki ayrı şenliği, bir şenlik halinde gerçekleştirmesi gerektiğini düşündük. Ortak bir yer belirlenmesini veya böyle bir yer tespit edilemiyorsa, periyodik olarak Yazılıkaya ve Doğlat köylerinde gerçekleştirelim bu şenlikleri diye düşündük. Fakat bu şenlikler yılda bir kere ve bir yerde yapılmalıydı. Halkımızı birer hafta arayla buralara sürükleyip yormanın bir anlamı olmadığını, bunun onlara eziyetten başka bir şey getirmediğini söyledik. Bu fikrimizi yönetimdeki arkadaşlarımızla paylaştık. Sağ olsunlar, onlar da bu fikirlerimizi olumlu karşıladılar ve destek verdiler.

Akabinde Afyon Karaçay-Malkar Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Sayın Ömer Can’ı aradık. Bizim, Eskişehir derneği olarak böyle bir fikrimiz var dedik. Bunu, sizlerle görüşmek ve fikir alışverişinde bulunmak istediğimizi belirttik. Onlar da bizim bu girişimizi çok sıcak karşıladılar. Her iki dernek yönetim kurulu üyeleri toplandık. Biz dedik ki, bu yıl Eskişehir Derneği olarak Yazılıkaya’da şenlik yapmayacağız. Bu yıl, siz Afyon Derneği olarak, Doğlat köyündeki şenlikleri gerçekleştirin. Biz de Eskişehir derneği olarak, gerek yönetimimizle, gerekse folklor ekibimizle her türlü desteğe hazır olduğumuzu söyledik. Orada, Eskişehir derneği olarak hiçbir ticari faaliyet yapmayacağımızı, hatta tek bir stant dahi istemediğimizi ilettik.

Tatarların “Tepreş” adında bir şenlikleri var. Yılda bir kere ve bir yerde yapıyorlar. Edirne’den Kars’a kadar, Türkiye’nin neresinde bir Tatar varsa hepsi bu tek bir yerde yapılan şenliklere geliyor. Bizde böyle yapmalıyız. Ortak bir karara vardık. Bunu yazılı bir protokol haline getirdik ve imzaladık. Daha sonra bu şenliklerin ismini değiştirip güzel bir isim bulalım, ortak bir isim olsun edik, şenliklerin isminin “Tavlulanı Ullu Cıyıluvu” olmasına karar verdik. Daha önce de belirttiğim gibi, bu fikir öteden beri birçok kimsenin aklında idi. Herkes rahatsızdı bu ayrılıktan. Herkes bu iki şenliğin birleştirilmesini istiyordu. Bizlerde halkımızın isteği doğrultusunda bu birleşmeyi gerçekleştirdik.

Toplantıda, bu şenliklerin geleceğiyle ilgili olarak çok fikirler ürettik. Bu yıl Doğlat köyünde, gelecek yıl Yazılıkaya köyünde yapılacak olan şenliklere, Afyon ve Eskişehir’deki bütün köylerin muhtarlarını çağıralım dedik. Muhtarlara soracağız: bundan sonra bu şenlikler Doğlat’ta mı, yoksa Yazılıkaya’da mı? Ya da, bu iki köy dışında, başka bir yerde mi yapılsın? Her bir köyün muhtarı bir oya sahip olacak. Yani bu konuyu muhtarlarımızın fikirlerine, oylarına sunacağız. Biz muhtarların fikirlerine çok önem veriyoruz. Çünkü Karaçay-Malkar toplumu halen köylerde yaşamaktadır. O köyler halen yerinde durmaktadır. Muhtarlar da bu köylerin temsilcileri konumundadırlar.

Hatta daha ileride bu şenliklerin her bir yıl bir dernek vasıtasıyla gerçekleştirilmesi yerine, her bir dernekten iki veya üç kişi seçilerek bir organizasyon komitesi oluşturulmasını, bir üst organizasyon komitesi kurulmasını düşündük. Derneklerin temsilcilerinden oluşturulan bu komite her yıl bir yerde yapılacak olan şenliklerin organizasyonu yapar. Böylece, bu şenlikleri bu yıl A derneği, ertesi yıl B derneği yapsın yerine, her yıl bütün derneklerin ortak katılımıyla bir şenlik gerçekleştirilir.

Sıkça vurguladığım gibi, bu dernekler ve şenlikler kesinlikle bir rant kapısı değildir. Meselâ biz Eskişehir derneği olarak organizasyona harcadığımız masrafı çıkaramadık. Böyle olunca bu şenlikleri yapmayı bırakacak mıyız? Elbette hayır. Çünkü bu bir gönül işidir, bir hizmet işidir. Biz bu şenlikleri para kazanmak için düzenlemiyoruz. Bu ve bunun gibi organizasyonlarla halkımızı bir araya getirmeye, sesimizi duyurmaya çalışıyoruz. Artık gereksiz ayrılıklar, küslükler sona ermeli. Bu şenlikler, halkımızın birliğini sağlamak için düzenlenmektedir. Son olarak, herkese buradan bir mesaj göndermek istiyor ve “BİR BOLAYIK – TİRİ BOLAYIK” diyorum.

Dernek Adresi: Akcami Mahallesi, Cemalciler Sokak, No: 37 Eskişehir

Tel: (222) 221 66 97 - Fax: (222) 230 78 83

Web: http://www.karacaybalkar.org

Not: Derneğin arka bahçesindeki duvarlarda yer alan resimler, Yazılıkaya köyünden Ressam Yüksel Potaş tarafından çizilmiştir.