Bu hapar, Karaçay el Başhüyük'te bolgandı. Adamlanı atları başka türlü cazılsada hapar tüzdü.
1953. cılda televizyon cok edi. Gazetede elge alay köp kelmeyedi. Adam sanı ekiming bolgan ullu elde 4-5 üyde radyo baredi.
Munuçün bolur; sabiyle mektepge (şkolga) başlagan közüvde çırtda Türkçe bilmeyin barayedile. Anı üçün beş sınıflı (klaslı) ilkokulnu baş öğretmeni (baş ustazı, direktrı) "mektepte Karaçayça söleşmegiz, Türkçe söleşeturuguz devçent. Ol alay aythandan sora sabiyle bu işni kayrı deri sozarıkdıla. Munu haparda okuruksuz.
Allah razı bolsun candetli bolsun Başöğretmenibiz Musa Kazım KARÇA hocabızdan. Anı kıyını köptü bizde. Hapar anı zamanında bolgandı. Birinçi sınıfta bizni ol okuthanedi...
Başhüyükte cay bitip okul açıldı. Bucıl Hopayçık birinçi sınıfha başladı. Okulda öğretmen balalaga:
-Sabiyle; barıgız okullu bolduguz. Hayırlı bolsun okulda Türkça söleşe turuguz. Men sizni bla kaçanda Türkça söleşirikme. Meni söleşgenimede es bölügüz. Bılay etsegiz Türkçanı cengil üyrenirge bolluksuz dedi.
Öğretmenni sözlerini, Hopaynı törtünçü sınıfga bargan ullu karnaşı Tokay eşitedi.
Eki karnaşta künorta boşlukta üylerine keledile. Anaları eki balasınıda carık karşılaydı, erkeletip süyedi. Allarına aş saladı. Supraga birer kızıl almaçıkda saladı.
Sabiyle aşların aşap boşaganlay; Tokay karnaşını allında turgan kızıl almaçıknı sermep alıp, sekirip örge turadı.
Öğretmenni sözlerini, Hopaynı törtünçü sınıfha bargan ullu karnaşı Tokay eşitedi.
Eki karnaşta künorta boşlukta üylerine keledile. Anaları eki balasınıda carık katşılaydı, erkeletip süyedi. Allarına aş saladı. Supuraga birer kızıl almaçıkda saladı.
Sabiyle aşların aşap boşaganlay Tokay karnaşını allında turgan kızıl almaçıknı sermep alıp, sekirip örge turadı.
Hopay karnaşına uruşadı, kıçırık sıyıt etedi;
-Tokay! ber almamı!
Tokay, Hopaynı kozuy:
Ogay, bermeyme. Bu almaçıknı da men aşarıkma. Sen anabızdan bir alma daha al!
Hopay, cılay turganlay anasına kıçıradı:
-Anaa, Tokay almamı aldı, bermeydi! Kıçırıgı duniyanı buzadı...
Anaları:
-Tokay, balam; sen akıllı caşsa. Karnaşçıgını cılatmada, ber almasını ızına!
Tokay:
-Ana, Hopay Karaçayça cıladı. Türkçe cılasında, bereyim almasını!
Anaları:
-Alındırmagız meni, nedi alay degen?!.
Hopayçık közleri cılamuktan tola anasını butlarına çırmalıp kıçırıktan alıp:
-Men Türkçe cılay bilmeyme, öğretmnibiz bizge Türkçe kallay cılanganın alkan üyretmegendi. Endi men neteyi.?..
Anası, Hopaynı cılamukların sürte ubba ete Tokayga burulup:
-Gavur Ermenli! Türkça cılagannı kaydan çıgardıng? Karaçayda Türkde, birça cılaydı. Başkası coktu! Carlı balanı alkın başından aldın! Dep, cerde turgan çurukladan birini aldı. "Terk kora közümü alıından" dep çuruknu Tokaynı ızından attı...
