Karaçaynı belgili nazmuçusu, cazıvçusu emda camagat kullukçusu Laypanlanı Bilal, Karaçay-Çerkes Devlet Universitet canından Nobel savgaga tecelgendi. Ol, bütev Türk Duniyaga kuvançdı emda sıydı. Barıbızga da ullu maganası, hayırı da bolluk bu işni başlathanla va cer cüzünde atları aytılgan adamlalla: Çingiz Aytmatov, Olcas Süleymanov degença. Karaçay-Çerkes devlet universitetni Alim Keññeşine ala cazgan mektubnu da, Universitetni onovun da, Bilalnı caññı kitabından bir bölek nazmusun da okuvçulanı tilekleri bla basmalaybız.

ALİM KEÑÑEŞNİ BAŞÇISI
KARAÇAY-ÇERKES DEVLET UNİVERSİTETNİ REKTORU
Cüyüshan B. N. TAMBİY ULUGA

Hurmetli Tamada!, Alim Keñeşni sıylı üeleri!

Biz sıyın körgen Karaçay-Çerkes Devlet Universitetni hurmetli doktorları bolganıbız bla hayırlana, Alim Keññeş kabıl körse, Laypanlanı Bilalnı – Türk emda Bütev Duniya Adabiyatha koşhan ülüşü üçün –  tıyınşlı körüb, Nobel öçge tecevde başlamçıla-initsiatorla bolurga izleybiz.

Laypan ulu poeziyadan, prozadan, publitsistikadan kuralgan 22 kitabnı avtorudu. 1996 cıl anı orus tilde «Prostranstvo moyego golosa» atlı üçtomlugu Rossiyanı kral savgasına tecelgendi. Bilalnı «Curtda Caññız Terek» nazmu kitabı Karaçay-Malkar poeziyanı bek ullu cetişimidi. Bilalnı cazganına ullu baga bergendile Halimat Bayramukova, Kaysın Kuliyev, Lev Oşanin, Sergey Mihalkov. Curtunda Bilalga sıylı atla atalgandıla – ol Karaçay-Çerkes cumhuriyetni Millet şayırıdı, Karaçay-Çerkes Devlet Universitetni sıylı doktorudu.

Laypan ulu erkin söznü kalasın – «As-Alan» atlı birinçi karaçay-malkar dergini-jurnalnı kuragan, çıgargan adamdı. Ol, zakiy adamlanı – Semenlanı Sımayılnı, Dudalanı Mahmudnu atların halkına kaytargandı. Karaçay-Malkar halknı tarihinden, tilinden, kulturasından, adabiyatından maganalı tintivleni köbüsün basmalagandı.

Tuvgan poeziyasın magana, til, suratlav canı bla da bayındırgandı ol. Hak kertisin nazmu söz bla ayta bilgen Bilalga – tamblagı künnü şayırınaça kararga bolukdu. Bilal kesini halkına, türk duniyaga, bütev adam uluga, Sözge, Hakga taza kulluk etivü bla sıy tabhandı. Bilal nazmu sözü bla da, basma işi bla da, camagat kullugu bla da köçürülgen-sürülgen halklanı erkinliklerin kaytartır üçün, insan hakların koruvlar üçün küreşedi.

Türk nazmuçu duniyanı em ullu öçüne tecelgeni – ullu işdi. Bilal ol savgaga tıyınşlı bolganına bizni işegibiz cokdu. Halimat Bayramukova «men bizni poeziyanı tamblasına korkmayma anı törüne tıyınşlı bolgan Laypanlanı Bilalnı köreme da» deb cazgandı, «Ahırzaman duniyanı kerti Poeti» degendi aña Kaysın Kuliyev da.

Karaçay, kertisi bla da, duniyaga ullu söz ustanı, ullu şayırnı bergendi. Laypanlanı Bilalnı Nobel öçge tecev da Karaçaynı tin, ilmu aralıgı bolgan Karaçay-Çerkes devlet universitetden başlanırga kerekdi.

Bizni oyumubuznu siz kabıl körürsüz deb ışanabız. Laypanlanı Bilalnı poeziyasını üsü bla bütev karaçay-malkar adabiyatha duniyada tüz baga kesilir deb da umut etebiz.

Sizni meslekdaşlarıgız – Karaçay-Çerkes Devlet Universitetni sıylı doktorları: Cazıvçu, camagat, kral kullukçu ÇİÑİZ AYTMATOV

Nazmuçu, türkolog, camagat, kral kullukçu OLJAS SULEYMENOV

Sanat ilmulanı doktoru, akademik SVETLANA ÇERVONNAYA

Filosofiya ilmulanı doktoru, türkolog BARBARA KELLNER-HEYNKELE

SSSR-ni, Rossiyanı da kral savgalarını lavreatı, akademik  ENVER TOKAYEV

Doktor, professor, liñvist, türkolog HACİ-MURAT HUBİY

 

KARAÇAY-ÇERKES DEVLET UNİVERSİTET ALİM KEÑEŞNİ ONOVU [ 06. 04. 2005 ]

Karaçay nazmuçu, kitab basmaçı emda insan hakların koruvlavçu, Karaçay-Çerkes Devlet Universitetni sıylı doktoru, Milletlearası Türk Akademiyanı sıylı akademigi, Karaçay-Çerkes cumhuriyetni Millet şayırı LAYPANLANI BİLALNI karaçay emda bütevduniya poeziyaga koşhan ülüşü üçün emda sürgünñe tüşgen halklanı insan hakların basma söz bla caklaganı üçün, alanı kultura haznaların kaytarırga, saklarga, koruvlarga salgan kıyını üçün 2006-çı cılga  NOBEL öçge tecevnü üsünden.

Bütevduniya adabiyatda, kulturada belgili cazıvçulanı, alimleni Çiñiz Aytmatovnu, Oljas Suleymenovnu, Svetlana Çervonnayanı, Barbara Kellner-Heynkeleni, Haci-Murat Hubiyni, Enver Tokayevni mektubların süzüb  KARAÇAY-ÇERKES DEVLET UNİVERSİTETNİ ALİM KEÑEŞİ BEGİM ALGANDI:

1. LAYPANLANI BİLALNI karaçay emda bütevduniya poeziyaga koşhan ülüşü üçün emda sürgünñe tüşgen halklanı hakların caklaganı üçün, alanı kultura haznaların kaytarıvga-saklavga salgan kıyını üçün adabiyat canından 2006-çı cılga Nobel öçge tecerge.

2. LAYPANLANI BİLALNI caşav emda adabiyat colundan annotatsiya koşuladı [protokol No: 7, 06. 04. 2005]

Alim Keñeşni tamadası, KÇGU-nu rektoru, professor  B. N. Tambiyev

Alim Keñeşni Alim kagıtçısı, dotsent  M. D. Tambiyeva

 

Laypanlanı Bilalnı CANGI KİTABINDAN nazmula

CAÑIZ TEREKNİ KATINDA

Çegetinden kölü çıkgan, suvugan
Cañız Terek, cürek añılaydı seni.
Özenñe-tüzge enib, cerge cuvuk bolsañ da,
Kayaga-tavga örleb, Kökge cuvuk bolsañ da,
Seni atıñ Cañız Terek bolsa da,
Cokdu senñe tıñı-tınçlık-cañızlık –
Kaygı, sagış üsüñü basıb turalla.
Kaçhanlıkga camagatdan, çegetden,
Kaçalmaysa sen kesiñden, esiñden,
Ötgen caşav köz allıñda turadı.

Sen tözmediñ artıklıkga,terslikge –
Kimden, kaydan, kalay kelse da ol.
İzlemediñ kalganlaça bolurga. Alay ese,
Kelgen, kellik kuvançha em carsıvga –
Kesiñ saylagan Cañızlıkga-Cazıvga –
Tıyınşlı bol.

Senden sora da bardıla cañızla.
Cañızdıla Kökde cana turgan culduzla,
Adamla da cañızdıla Cerde.
Alay a,
Cañızlıkda cazılalla nazmula,
Cañızlıkda cazılalla cazıvla.
Cañızlık imansıznı kömedi cerge,
İmanlını va cuvuklaşdıradı Kökge.

Hey, Kara kaya! Caşil terek! Ak umut!
Miyik Kökde da kara bulut, ak bulut!

Adam cañızlıkdan kaçadı, Cañızlıkga da termiledi.
Duniya cañızlıkdan caratılgança da körünedi.
Adam kölü, caşnay, caşaydı – öledi – tiriledi.

Cañız adam Cañız terekge karab süeledi.

KAZAK BÖRÜ CORTUVULDA

Cıyınından kölü çıgıb, suvub,
Bir ötgür canlı haciret çıgıb aylanadı.
İt cıyın, cıyın canlı da tiş kısalla aña –
«Börü-İt, İt-Börü camagatlanı, cumhuriyetleni çaçasa» deb.

Ol a aytadı tüzün:
«Börü curtnu küçlegenle itle.
Amantiş itlege koşulgan börüle da,
İt kılıkga köçe, it bola baralla.

Bu barıvdan barsa,
Börü curtda börü kallık tüldü.
Börüle bollukla tüb. İt
İye bollukdu Börü curtha».

Tıñılamayla aña, dav aytıb turgan bolmasa,
«İt-Börü, Börü-İt cumhuriyetleni çaçasa» deb.
Kazak Börü soradı:
«Kim kuragandı bu kucur cumhuriyetleni?

Ne innet bla?
Börü-İt, İt-Börü cumhuriyetleni kuray turub,
Sizge onov sorgan, sizden razılık algan bolganmıdı?

Orman ayu itleni (itlerin) börülege üsdürüb,
Alaga bir-birin kesdirib,
Kerpeslenib turganın bilemisiz?»

İt matallı bolgan cıyın canlı
Tıñılamaydı aña.
Cıyınından kölü kalıb, suvub,
Kazak bolub aylanadı ötgür canlı.
Kişi cokdu bügünlükde anı canlı.

Alay a, beti, ötü aythannı etedi ol.
Teyrisi aythannı etedi ol.
Ayuge kul bolgan itle da,
İtlege koşulgan börüle da,
Körüb bolmayla anı. Ol a,
Cañız kesi bardıradı küreşni.
Kazak börüdü ol.

CİHADNI BAŞLAYIK KESİBİZDEN

Haram adamla, it adamla, mınafıkla – cinlile-şaytanlıla –
Tüz adamlanı da tüz caşarga koymay, kıynayla.
Türlü-türlü sıfatlaga kirib,
Bir Haknı atından, bir Halknı atından avaz berib,
Allahnı-Adamnı da cavları bolganların bildirmey,
Duniyanı buza, katışdıra, caşayla.

Duniya maldı Allahları alanı,
Otuz kümüşdü imanları alanı.
Sıy-bet-namıs degen cokdu alada,
Halk-curt kaygı cokdu alada,
Tüzlük, igilik sezimleden haparsızla ala.

Ala bilgen – hıyla, pitna, hıynı, ötürük,
Ala bilgen – zulmu-zorluk.
Ne duniya namıs, ne ahrat azab tıymaydı alanı –
Ol fırgavunlanı, imansızlanı.

Cañız küçden korkalla ala.
Küç bolgan canına avalla ala.
Alanı kurutmay, aladan artılmay,
Adam uluga cokdu caşav.

Ceribizni-curtubuznu küçlegen bla kalmay,
Cürekleribizni da küçlegendi şaytan.
Cañız bir madar, bir col bardı kutulurga andan:
Ol da – Allah buyurgança caşav.

Karañılık-cahillik etib, añısızlık-essizlik etib,
Kara küçlege horlatmayık kesibizni.
Ne da, cavnu köre turganlay, kölsüzlük etib,
Tebletmeyik cavga kesibizni, elibizni.

Cihadnı başlayık kesibizden,
Şaytannı kurutayık içibizden.
Caşayık Allahnı kölü çıkmazça bizden,
Kölübüz çıkmazça kesi kesibizden.

ALDARGA KÜREŞGENLEGE ADAMNI, ALLAHNI

Bir kavumnu beti – çabırlık.
İbilis coruk buzgandı halknı.
Esgergen azdı Tüzlüknü, Haknı...
Allahdan tileyme sabırlık.

... Köz tuvrada kılırla namaz,
Bir-birine erişib berirle avaz.
Közden taşada va ibilislikge ceterle,
İynanñanlanı seleke eterle.

Mejgitge deb, açha cıyarla,
Keslerine coyarla anı da.
Kat-kat üyle işleb, içine kirirle,
Mejgitle va tururla cılla bla işlenmey, bitmey.

Allahnı üyün işlegen sagatda,
Allay mınafıklıkga cetgen adamla –
Adam atha tülle tıyınşlı,
Eki duniyaga da tülle tıyınşlı,
Eki duniyadan da kallıkla kuru –
İlinmek acaldan öllükle ala.

Allahnı, Adamnı da sanamay cukga,
Caşav etgenle zulmu bla, hıyla bla,
Küreşgenle közbav bla, hıynı bla –
Kıyınlık, azab saklaydı sizni.

Kıyınlık ceterikdi sizge Allahdan, adamdan,
Ol siz aldagan, seleke etgen halkdan, camagatdan.
Ol siz cıygan,tabınñan haram rıshı, duniya mal
Kutharallık tülle sizni azabdan.

Kuthargan koy, alalla keltirlik
Sizge siz termilirça açını, palahnı.
Bek ullu kıyınlıklaga coluguruksuz siz –
Aldarga küreşgenle adamnı, Allahnı.

Allahnı, Adamnı da cavusuz siz,
Allahdan, Adamdan da kıyınlık körlüksüz siz.

KORKAMA

Sezib bir karamnı ceti kat Kökden,
Ceti kat cerge kirirça bolama.
Haramga-günahha bulganñan töññekden,
Can da ayırılırga izleb, kanatlanadı.

«Ahrat azabdan da duniya namıs küçlü» –
halkım Adam-Halk-El bolgan sagatında aythandı alay.
Dinine, töresine, namısına bek bolganı üçün,
Tas bolmay, bügünlege cetgendi Karaçay.

Endilede va – ne ahrat azab, ne duniya namıs
Korkutmaydı, tıymaydı bizni.
Bet-uyat, iman azdı adamlada,
Maganasına da iynanmayla Söznü.

Davutnu culduzu, İssanı kaçı, culduzu bla Ay…
Alaga da es burgan, iynanñan – az.
Tavratdan sora İncil, İncilden sora Kuran…
Kitab buyurgança caşagan a – az.

Hak coldan – Allahdan – ayırılgan halk
Allah bergen zatladan da ayırılmay madar cok.
Tas etgen dinini, imanını, namısını ızı bla,
Tilin, curtun, halklıgın, krallıgın da tas eterikdi ol.

Men korkama soruvdan-sualdan:
«Sen barın köre-bile turganlay,
Adamıñı-kavumuñu-halkıñı kutharır üçün,
Anı dinin-tilin-curtun saklar üçün,
Anı millet añısın, tarih esin vyatır üçün,
Anı añısın-esin vyatır üçün,
Ne etdiñ?

Hak kölü bla iynanñan Allahha,
Allah buyurgança caşarga borçludu,
Allah bergenni saklarga borçludu.

Ne etdiñ sen
Diniñi, tiliñi, halkıñı, curtuñu saklar üçün?
Betiñi-sıyıñı-namısıñı saklar üçün?
Alanı koruvlar üçün ne etdiñ?
Allah bergen añıñı, bilimiñi, fahmuñu, küçüñü
Nege caratdıñ?

Duşmanla, amantiş satlık itle da
Halkıñı-curtuñu kurutub küreşgende,
Korkub, haram tıñılavnu basıbmı turduñ,
Ogese, kanıñı-canıñı ayamay, etdiñmi kazavat?

Har adam (Adam ese ol !),
Kesi üçün da, adamı üçün da, honşusu-tiyresi üçün da,
Halkı üçün da, bütev adam ulu üçün da –
Cuvablıdı.

Kesiñi, başhanı da aldarga küreşirse,
Allahnı va aldayalırsa kalay?
Men korkama soruv-suval künden, Kıyamat künden.

Sezib bir karamnı ceti kat Kökden,
Ceti kat cerge kirirça bolama.
Kesime, halkıma da korkama:
Hak colda barmaybız biz.

Kerti dinden, Ana tilden, Ata curtdan da çıgıb,
İmansız, Ana tilsiz, Ata curtsuz da kalıb,
Tüb bolurga bollukbuz biz,
Eki duniyadan da kuru kalırga bollukbuz biz.

Tüb bolgan halkla esibizdelle…
Alay a,
Caşav-ölüm açhıçı kesibizdedi.
Caşavga, ölümge da  kesibizbiz saylagan col.
Kesibiz cazabız cazıvubuznu.
Başhalaga küremeyik günahnı.
Aldarga küreşmeyik, çamlandırmayık Allahnı.

İzlesek – bollukbuz Adam, bollukbuz Halk.
Alay bolmasa, duniyadan bollukbuz talk.
Sav-esen Cañı cılga atlay, umut eteme:
Kesin esgerir deb, Karaçay,
Ol zatha meni sözüm da boluşur deb,
Ullu Allah da bizge tüzelirge boluşur deb.

AMANAT

Har caşagan künüm bayrımdı menñe,
Har caşagan künüm bayramdı menñe,
Kara suv da ayrandı menñe,
Kara taş da Çolpandı menñe.

Bayramdı, bayrakdı, oraydadı caşav.
Kıyın kün da aña salama mahtav.
Ölüm bla tohtavsuz eteme kazavat.
Duniyanı, caşavnu, bizni da carathan küç – Kök
Cer caşavnu bizge etgendi amanat.

Bileme ne bolganın terslik, Tüzlük.
Bileme ne bolganın günah, suvab.
– «Sen kimni canındasa?» – soralla menñe,
– «Caşavnu canındama», – eteme cuvab.

Canı bolgannı barın ölümden kuthara,
Caşavnu, kuvançnı ölümden saklay,
Caşarga izleyme alay.

Hak kertige eteme kulluk,
İmanlı caşav üçün eteme kazavat.
Duniyanı, caşavnu, bizni da carathan Küç
Cer caşavnu bizge etgendi amanat.

BİYAGI TAŞ BLA TEREK

1

Caşarga ürenñenme Taşdan, Terekden...
Hapar sormagız maña cürekden.
Ol Kadav Taşnı köremisiz?
Anı ne bolganın, kaydan kelgenin bilemisiz?

– Miñi Tavdan enñen bulkan taşdı ol.
– Ogay, Kökden tüşgen culduz taşdı ol.

Kalay desegiz da, bollukdu tüz.
Kökden enñen Teyri adamlarıbız biz.
Miñi Tavnu buz sümmeklerin emib ösgen tavlulabız-nartlabız biz.

Hov, Kökden tüşgen, Miñi Tavnu bulkanında bişgen
Culduz taşdanbız biz.
Ol kara katı taşnı
Anı üçün bagalatabız biz.

Köknü da bilgen, Cerni da süygen,
Anı üçün canñan emda da küygen
Bu kara, katı, kadav culduz-bulkan Taşnı köremisiz?
Ol – adam cüregine uşaganın bilemisiz?

Köb hal bardı bizde Taşdan, Terekden...
Hapar sormagız maña cürekden –
Caşav küydürgen, karalthan, katdırgan
Ol Kadav Taşha karagız.
Anı bla, meni cuvab etgenñe sanagız.

2

Caşav cüregimi ne bek katdırsa da,
Alamla-zamanla boranı anı küydürse, karaltsa da,
İgilikge, adamlıkga iynanıv kalmaydı kurub,
Taşda caşil terek bolub, çagadı umut.

Işaradı duniyaga, baradı Kökge –
Ol da uşaydı mende cürekge.
«Adam kölü kallayd ?»- desele,
«Karagız,- derikme,- Taşha,Terekge».

KARA ADAM

Ertde-keç bolsa da,
Tersligi cetmey kalmaydı adamga.
Ol günahı üçün çegedi azab –
Tüzle, köl keñdirib, karayla aña.

Anı vuvndan açıganla köble:
Anı içinde-cüreginde
Kara innetleri, kara cılanlaça,
Har kün sayın gurt çıgara,
Ol da alanı tışına cibere,
Ala da caksız, hatasız halknı
Ayagına, boynuna çırmala -
Ura, buva, kaba, kanın içe...
Alay a, neni da boladı ahırı –
Halk es cıyıb, kesin koruvlay başlaydı.,

Cılan könçekge uşaydı kara cürek.
Endi tışında aş tabmagan kara cılanla – kara innetle
Kara adamnı için vudan tolturub,
Anı kesin, içinden aşab, kurutub tebreyle.

İçi çirigen kara adam,
Diñizça köbüb, catadı.
Ol kara innetle – kara cılanla –
Anı içinde açı sızgırıb,
Bulganalla-çulganalla.

Karabet, vubet, zar, şaytan adam,
«Hıynıçını eki ülüşü başına» degenley,
Amanlıgı başına cetib,
Ne caşayalmay, ne ölalmay,
Uzak zamannı kıyınlaşadı.

Ahırında halk (Hak!) küydüredi anı –
Kesin da, üyün da, cılanların da.
Alay a anı külü da – vudu, korkuvludu:
Ceti katlı korgaşın kübürge salıb,
Cerni cetinçi katında asrayla anı.
Dagıda korkalla: kaçan bolsa da, ol andan çıgar deb.

Karala bla ma alay baradı kazavat.

EKİ SÖZ

Söz üçün,
Menñe süymeklik bla karagan eki köz üçün
Canımı berirge da bollukma.

Alay a,
Körmegenley allay közleni,
Aşıra barama caylanı, küzleni.

Sezgen a eteme,
Karab turgan, saklab turgan
Eki köznü.
Eşitgença bolama
Kökge, cerge, cürekge da nür tökgen
«Süeme» degen Söznü.

Eki duniyamı da carıthan
Eki köz.
Köknü, cerni, cürekni da caşnathan
Eki söz:
Süeme Seni.

Men aythan
Emda
Menñe aytılgan
Eki söz:
Süeme Seni.

Süymeklikden başlanadı caşav.
Ansız karañıdı caşav.
Ansız caşav – caşav da tüldü.
Ala menñe ekisi da birle.

ŞAYIRNI KADARI

Kök şıbırdaydı menñe nazmunu:
Ol sözleni busagatda cazıb koymasam,
Ala kölleri kalıb, keterikle keri.
Artda, ne küreşsem da, alanı tabıb, kaytarallık tülme.

Bir tişirıvnu da çakırgan avazın eşiteme:
Busagatda aña es bölmesem,
Artda anı da taballık tülme.

Nazmu da, tişirıv da uşayla bir-birine.
Ala kelgen sagatda, alaga tolusu bla berilmeseñ,
Artda alanı taballık tülse.

...Ekisi da birden çakıralla meni.
Ne nazmunu, ne tişirıvnu –
Ekisinden birin kerekme saylarga.
Caşavumu kurman eterge kerekme aladan birine.

Ne nazmu, ne tişirıv.
Ne tişirıv, ne nazmu.
Tişirıvsuz nazmu cokdu.
Tişirıv bla da cokdu nazmu.

Ekisin da sıyla,
Alay a birin sayla –
Ne tişirıvnu, ne nazmunu.
Eki biyçeni birça köllerine ceterge
Madar cokdu, kadar cokdu.

Şayırnı kıyınlıgı ma andadı.
Kaysın saylasa da,
Teñ bollukla kuvançı bla buşuvu.

Şayırnı şayırlıgı alay sınaladı.
Nasıbsız nasıblı canlalla şayırla.

Nazmu bla tişirıv bir-birine ne bek uşasala da,
Alanı bir üyde tutarga madar cokdu.
Egeçle bolsala da, kündeşlelle ala.

Ma allay kıyın sınavnu, saylavnu
Bergendi şayırga Allah.
Nazmu bla tişirıv. Şayırga
Aladan biri – üy biyçe,
Biri da tos katın boladıla.

Başha madar tabmay,
Ala bla alay caşaydı Şayır.
Alay a, şayır da, tişirıv da ömürlük tüldüle.
Cañız ölümsüz Söz – nazmu –
Saklaydı duniyada şayırnı, tişirıvnu da.

Duniya caratılganlı, ne türlense da,
Ol üçgül türlenmey keledi.
Şayır. Nazmu. Tişirıv.
Üçüsü da bir-birinden kuvanalla,
Bir-birinden kıynalalla,
Bir-birsiz a bolmayla.

Şayırnı culduzga da uçurgan,
Otha da tüşürgen
Kanatlarılla nazmu bla tişirıv.

Ala cayılsala – uçadı, Kökge çıgadı şayır.
Ala cıyılsala – cıgıladı, Cerge tüşedi şayır.
Ala cayılsala – caşaydı poet.
Ala cıyılsala – öledi poet.
Ala bla caşaydı poet.
Ala bla öledi poet.
Ala üçün caşaydı poet.
Ala üçün öledi poet.

Ma bılaydı kadarı Şayırnı.

AHIR KÜN

Men bata barama teñizge...
Kimi cırlay, kimi cılay,
Kimi kımja, kim calan –
Esirgenle karayla kemeden.
Men a kıçırama alaga:
«Boluşuguz» deb tül.

Men a kıçırama alaga:
İgi karab kalıgız –
Bu kün sizge da kellikdi,
Ceterikdi sizge da közüv,
Siz da batarıksız bılay,
Batarıksız kesigiz, kemegiz da.

Men a kıçırama alaga:
Caşavdan kanıb kalıgız.
Menñe da karab kalıgız –
Sizge da kellikdi közüv,
Siz da batarıksız bılay.

Çaykaladı teñiz
Üsünde bolgannı barın köme.
Cokdu bir can, cokdu keme.
Çaykaladı teñiz.

AMANTİŞ CIRÇINI AHIRI

Sadaka tileydi cırçı.
Mahtaydı murdarnı, tonovçunu, amantiş onovçunu da.
Alaga igi körünür üçün,
Keslerinden ozub, kahmelerin da mahtaydı.
Kimni arbasına minse, anı cırın cırlaydı.
Cayav barmaz üçün, satadı kesini fahmusun, sıyın da.

Sadaka tileydi cırçı.
Kraldan savga alır üçün,
Mahtaydı imansız ibilis coruknu,
Anı halkın tuthan, sürgen, kuruthan coruknu.
İt kralga beredi mahtav.
Halkını cavların, amantişlerin da mahtaydı.

Bügün a, halknı allına çıgıb,
Ol – «Kulturanı sıylı kullukçusu»,
Respublikanı «Halk cırçısı» -
«Halkım, Curtum» deb, cırlarga küreşedi.

Hars sadaka da tileydi halkdan.
Alay a halk ciyirgenib karaydı aña.
Hars urgan da cok, igi-aman aythan da cok.
Canazıga da tıyınşlı bolmagan,
Bir sıysız ölükgeça karaydı halk aña.

Cırlaydı cırçı.
Kulakların kolları bla cabıb,
Tıñılaydı halk.

KAYDADI HALKIÑ

Sıncırda kayır itça, çırt tohtavsuz
Hahaynı basıb, tıñısız etib turgan telefon,
Endi ölgen kargaça, karalıb, kabışıb,
Tavuş çıgarmay, şum bolub catadı.

Ne cav, ne şoh buzmayla tıñını.
Men bilgen duniya, men bilgen adamla
Ketgen bolurla, eşda. Kayada terekça,
Cañız kesim turam Curtda.
Kaya tübü col bla barganlanı

Ne söleşgenlerin añılarga küreşsem da,
Kimle bolganların bilirge küreşsem da –
Kan, til cuvukluk sezmeyme bir da.

Tilleri, halileri, tab cürüşleri da
Men bilgenleni tüşürmeyle esge.
Karayma da – körmeyme, izleyme da – tabmayma:
Adam tanımazça türlenñenmi bolur halkım?

Ogese...
Telefonnu burama çarhın...
Söleşir adam cokdu – tohtayma.
Allahha sorama: kaydadı halkım?
Allah da menñe soradı: kaydadı halkıñ?

Cannı da, Curtnu da, tilni da, dinni da
Bergenem – Halk bolub, El bolub caşa deb.
Berilgenñe sak bol, bek bol; berilgenni sakla, koru degenem...
Ne etgense sen Halkıñı, Eliñi saklar, caklar canından?

Dagıda vyalmay menñe sorasa: «Kaydadı halkım?».
Sorurga va men kerekme: «Kaydadı halkıñ?»
Seni adamlıgıñ, muslimanlıgıñ kaydadı?
Seni kavumuñ-halkıñ – Eliñ kaydadı?

CER TÜRMEDE-HAPİSDE SAGIŞLA

Can-canıvar bolmagan bir cer tabıb,
Şoşlukda, Boşlukda, Hoşlukda bir kesek caşar edi...
Solub, tınçayıb, cañıdan küç-karıv alıb,
Cerge, cerdegilege da tansık bolub,
Artha – duniyaga – alay bir kayıtır edi.

Ay medet, allay madar cokdu.
Miñ-miñ canña – açıy, kıynala –
Bu Cerde, bir cerde tururga buyurulgandı.
Buyurulgandı Cerde tuvarga, caşarga, ölürge da.

Bu «Kök» degen teñizde «Cer» degen ayrımkan
Barıbızga da üydü emda kabırdı.
Anı üçünbüzmü bılay ceñil da, sabır da?!
Bolcal aşıkdıradı bizni.

Küreşebiz añılarga ceti kat Köknü-Cerni-Cürekni-Söznü...
Açıklarga küreşebiz taşanı-turunu da kerti maganasın.
Duniyanı, caşavnu da ara baganasın
Tayanırga tabalmay, kıynalabız.

Bir-biribiz bla küreşirge va
Tababız zaman da, küç da, madar da.
Ayrımkanda turganıbıznı da unutabız,
Unutabız tögeregibiz teñiz-terk bolganın.

Cerni, cerdegileni da
Cutarga bollukdu teñiz.
Ol korkuv da birikdirmeydi bizni.

Añılı insanlabızmı biz?
Kallay adamlabız biz?
Adamlabızmı biz?

Kiyik sürüvge, cıyın canlıga da uşagan
Bu adam atlı camagatlada
Közüv-közüvü bla faygambarla,
Şıyıhla, akılmanla çıga kelmesele,

Cer ertde kömüllük bolur edi karañıga.

Künübüz igi-aman bolsa da,
Kölübüz igi-aman bolsa da,
Ne bolsa da –
Bu Cerden başha Cer cokdu bizge,
Bu Cerden başha üy cokdu bizge,
Kaçar, barır ceribiz cokdu:
Tögerek – teñiz.

Allah candetinden kıstab,
Bizge caşarga bu Cer ayrımkannı bergen ese,
Candetge kayıtırga izlegen –
Tüşün, tüzel, Adam bol degen ese,

Alay ese kadar, başha cok ese madar –
Hak colga kayıtırga küreşeyik,
Hak colda barırga küreşeyik,
Türmebizni da candet eterge küreşeyik.
Hov, Cer – türmedi, biz a – tutmakla,
Karavul, saklavul bomasa da.
Bu Cer ayrımkandan-türmeden
Bizge kaçar-keter cer cokdu, col da cokdu –
Tübsüz, cagasız, çeksiz teñizdi tögerek.

Col cokdu Hak coldan başha;
Ol da – iynanñanlaga.
Alay ese, Adam bolub,
Bir-biribizge dagan bolub,
İgi bolub, halal bolub, tüz bolub
Caşamasak – tüb bollukbuz biz.

Barıbızga da bir ullu-gitçe, keñ-tar üydü Cer.
Üy biyçege, tos katınña da uşaydı caşav.
Ölmey, aladan ayırılırga cokdu madar.
Cer üyden ketib,
Bir başha üy-üydegi, caşav kurarga da cokdu madar.

Alay ese, bu Cer üyübüznü,
Caraşdırıv bla, casav bla,
Bir-biribizni köllendirib, kuvandırıb caşav bla
Kısha ömürübüznü da uzak-uzun eterge bollukbuz,
Türmebizni da candet eterge bollukbuz.

Bizge sorub caratmaganla bizni.
Biz saylab almaganbız bu duniyanı, caşavnu.
Alay a, caşavubuznu, duniyabıznı da türlendirirge bollukbuz,
Biz Adam bolurga, Kökge cuvuklaşırga da bollukbuz.

Cer ayrımkanda-türmede tutmakla esek da biz,
Coldan acaşıb, artha turaklay esek da biz,
Dagıda es cıyıb, karaybız, barabız alga.
Erkinlik, Tüzlük, Kerti caşav – barı da alda.

Alay a, cuk saklamay ese da alda,
Sen poetse – halknı köllendir, uçundur, alda.
Ölüm bla boşallık ese da caşav,
Savdan ölüb kalmaganlaga mahtav.

Cer ayrımkandan-türmeden da kutullukbuz biz,
Başha duniyalaga da kazık urlukbuz biz.
Aldadı caşavu adam ulunu.
Allah caratmagandı andan sıylını, andan oñlunu.

Alay a, nek kaçarım keledi bir-birde adamladan:
Ne etgenle allay bir – men suvurça aladan?
Faygambarnı ummetinden tülmemi men –
Adam üçün, Halk üçün küreşirge kerek tülmemi men

Adam eseñ, adamlanı da Adam eterge, Halk eterge küreş.
Allah bergen fahmuñu, bilimiñi, rıshıñı alaga üleş.
Özdenlik ete, adamlık ete, Adam bola caşa –
Allahnı keleçilerine uşa,
Allahnı-Adamnı da razı ete caşa.

KIZ BLA CAŞ

Kız bla caş –

Köz bla kaş,

Boyun bla baş,

Terek bla Taş.

 

Caş bla kız –

Ay bla culduz,

Söz bla makam,

Kama bla kın.

 

Süymeklik culduzu,

Kökde, kölde da can,

Közde, sözde da can.

Caş bla kız –

Töñek bla can.

 

TABİGATNI CAÑILIÇI BOLURBUZMU BİZ?
 

Kökleni, Cerni da biz caratmaganbız,

Biz carathan zatla tülle Caşav, Ölüm da.

Cañız alanı añılarça, alaga tıyınşlı bolurça,

Alay añını, küçnü tileyik kadardan.

 

Bazmanlaşıb turalla caşav bla ölüm,

Ayaklaşıb kelelle kuvanç bla buşuv.

 

Şıbırdagan, şuvuldagan, uçunñan caşillik da,

Kaç kelgenley, boladı kuv-şuv.

 

Har neni da – avalı-ahırı.

Ol – türlenmezlik corugudu tabigatnı.

Añılaganlıkga anı,

Rahatlanıb kalalmaydı es-cürek-añı.

 

Ne bek kıynasa da caşav bizni –

Taş başında da caşav eterge küreşebiz,

Bu duniyadan ketmezge küreşebiz,

Bu duniyada kalırga küreşebiz.

 

Kesibiz kalalmasak da –

Izıbıznı koyarga küreşebiz,

Kızıbıznı, caşıbıznı, sohtalarıbıznı koyarga küreşebiz,

Atıbıznı-tukumubuznu koyarga küreşebiz,

İnnetibizni-sözübüznü-işibizni koyarga küreşebiz.

Közden, kölden da ketib, tüb bolub, unutulub –
Ölürge, cok bolurga izlemeybiz biz.
Ketsek da –
Kalırga izleybiz biz.

Bu carık, caşil, seyir duniyada,
Allah bergen bu Cer candetde
Hataga hayır bolmayık biz,
İgige aman bolmayık biz,
Amanatha hıyanat bolmayık biz.

Caşavnu, Ölümnü da biz caratmagan esek da,
Caşavnu canında bolayık biz.
Allah bergen caşavnu,
Alllah bizge amanat etgen caşavnu
Buzarga, kıshartırga, üzerge
Kimni bardı erkinligi? Bir kişini da.

Allah bergen cannı, sannı
Allah buyurmagan zatlaga kıynarga,
Haram, günah zatla bla kıynarga
Cañız bir adamnı cokdu erkinligi.

Bizge cannı, caşavnu bergen Allah
Alanı kara küçleden sakla, koru degendi,
Caşa, kuvan, zavuklan degendi;
Halalnı-haramnı, suvabnı-günahnı, igini-amannı –
Barın ayırthandı, körgüztgendi –
Bizge caşavnu bergen Allah
Kalay caşarga kereklibizni da bildirgendi.

 

Allah buyurgan Hak colda barırga unamay,

Caşavubuzga, Caşavga korkuv sala esek,

Kesi-kesibizden boşay esek,

Sora kimge, nege salayık dav? Tersleyik kimni?

 

Candetge tıyınşlı bolalmaganla Adam bla Hava...

Biz da – alanı tuvdukları –

Bu duniyaga da tıyınşlı bolalmay esek,

Sıyrat köpürden öterça caşayalmay esek,

Ahırzamannı çakıra esek Cerge,

Sora, dav salayık kimge, nege?

 

Allah carathan adamla bolmazbızmı biz?

Tabigatnı cañılıçı bolurbuzmu biz?

 

CATHAN ÇEGETGE NE ONOV

Çeget bardı, Terek a – cok.

Atı bardı, kesi va – cok.

 

Agaçnı tüzün, igisin,

Subayın, sıylısın, nürlüsün,

Öhtemin, biyin, özdenin –

Agaçlısın, özeklisin –

Közge ilinñenni koymay birin,

Tişge ilinnikni koymay birin,

(Mıçhı tişge ilinnikni koymay birin) –

Barın kesgenle, kuruthanla.

Tamırsız, boyunsuz, butaksız,

Kıñır-mıñır, hılımılı

Kuru kul agaçla kalgandıla.

 

«Munu da kalay koyganla kesmey» deb,
Bir örge süelgenñe çabsañ,
Ol da öre turuk bolub çıgar.
Ol da üsüñe avar...

Uzakdan karaganña va –
Çeget birça körünedi,
Çeget barça körünedi.
Cuvukda va – körmezse cuk:
Çeget da cok, terek da cok.

Ogay, bardıla terekle.
Alay a, ala uzalmayla Kökge,
Ala süelmeyle örge.

Başların kesdirmez üçün,
Başların költürmeyle örge,
Ayırılmayla cerden.
Alay caşarga ürenñenle,
Tobuklanıb caşarga ürenñenle.

Bardı çeget – cokdu çeget.
Başın költürgenni başın kese,
Karavçu aylanadı keçe-kün.
Cazık terekle...ölmez üçün
Baş költürmey caşaydıla.

Kul tereklege ne onov?
Cathan çegetge ne onov?
Tabigatların türlendirib,
Cerge kablanıb, sürkelib,
Caşaganlaga ne onov?

OL DUNİYADAN AVAZ

Aşıkmagız beri.

HAK COLDA BARA

Namaz bla başlanmasa künüñ,
Namaz bla boşalmasa künüñ,
(Allah bla başlanmasa künüñ,
Allah bla boşalmasa künüñ) –

Rahatlık kalay tabar kölüñ?
Tıñı-tınçlık kaydan tabar kölüñ?

Allahnı keleçileribiz bu duniyada biz.
Bütev adam uluga deb kelgen keleçile-faygambarla bar,
Bir halk üçün deb kelgen keleçile-şıyıhla bar,
Bir el üçün, tiyre üçün deb kelgen mubarekle bar,

Kesleri üçün – Adam bolur üçün – kelgenle da bar.

Bütev adam ulunu kutharırga cetmese da karıvum,
Savlay halkımı kutharırga cetmese da karıvum,
Elimi, tiyremi korurga, saklarga cetmese da karıvum,
Adam bolurga, musliman bolurga kesimedamı cetmez karıvum?

«Halk tülbüz, Adam tülbüz» deydi birevlen.
«Sen kesiñ a – Adammısa? – sorama men.
Adammısa? Muslimanmısa?
Sen – halknı, camagatnı, başhalanı koy,
Kesiñ üçün et cuvab, ber cuvab.

Menñe tül, kesi kesiñe ber cuvab:
Adammısa, muslimanmısa sen?
İnnetiñ-sözüñ-işiñ,
Üydegiñ-honşuñ-tiyreñ
Şagatmılla aña?

Adam eseñ, musliman eseñ,
Allah buyurgan colda bara eseñ,
Dayım Adam bolurga, musliman bolurga küreşe eseñ,
Başhalanı da Adam eterge, musliman eterge küreşe eseñ,
Abınñannı örge turguzurga küreşe eseñ,

Cañılgannı tüzeltirge küreşe eseñ,
Acaşhannı colga kaytarırga küreşe eseñ –
Sora Allahnı razılıgın tabarsa.

Duniyada boş orun cokdu.
İgilik küçlemegen cürekni küçleydi amanlık.
Allahı bolmagan cürekge ornaladı şaytan.

Hak colga bura eseñ esiñi,
Haramdan-günahdan tıya eseñ kesiñi,
Allahnı keleçisine sanay eseñ kesiñi,
Sora,
Nek tarıgasa cokdu deb Adam, Halk.
Dinni cayıb başlaganda faygambar da cañızed.

 

Kesibizni ötsüzlügübüznü, homuhlugubuznu

Küremeyik başhalaga – adamga, halkga.

Bizden – kesibizden, içibizden – başlanadı halk.

Kölsüzlük – imannı azlıgındandı.

İmanı bolganña – başha tayançak kerekmidi?

Allahdan başha ne tayançak kerekdi bizge?

 

Allahnı keleçileribiz bu duniyada biz.

Halkın kutharırga küreşmegen – kesin da kutharallık tüldü.

Kesi Adam bolmagan – halkın da Halk etallık tüldü.

Cürekde imandan başlanalla Adam da, Halk da, Horlam da.

 

SOKURANMAZÇA CAŞARGA İZLEY ESEÑ

Sokuranmazça kalay caşarga kereklisin
Üretse da Kuran,
Aytama: etmey sokuranñandan ese,
Etib sokuran.

Kimge da buyurulub barmaydı
Cürürge Burakça atda.
Alay a, duniyada eteriñi etmey,
Aytırıñı aytmay koysañ –
Kabırıñ kıçırmazmı artda?

Kızga arivlukça, caşha da batırlık
Allahdan berilgen bir zatdı.
Özge ala namısha, adamlıkga boysunmasala,
Kıyınlıkga açıladı col.

Şayırga Sözça, alimge da Keramat

Allahdan kelgen bir taşadı, tamaşadı.

Özge ala caşavga –

İgilikge-Tüzlükge-Namısha-Adamlıkga kulluk etmesele,

Palahlaga açıladı col.

 

Duniya namısdan, ahırat azabdan korkmasak biz,

Teyri adamlarıça caşamasak biz,

Allah-Adam deb, caşamasak biz,

Hak-Halk deb, caşamasak biz,

Sora Adambızmı, Halkbızmı biz?

 

Söznü igisin-kertisin-tüzün aytırga korka esek,

İşni igisin-kertisin-tüzün eterge korka esek,

Akga – ak, karaga – kara derge,

tüzge – tüz, tersge – ters derge korka esek,

Hak Kerti colda barırga korka esek,

Allahdan tül, şaytandan korka esek,

Allahha tül, şaytanña baş ura esek –

Sora Adambızmı, Halkbızmı biz?

 

Aytmay, etmey sokuranñandan ese,

Aytıb, etib, alay sokuran.

Çırtda sokuranmazça caşarga izley eseñ a –

Caşa, üretgença Kuran.

 

ADAM ATHA TIYINŞLI BOLAYIK
 

sözge, davurga – bolub turma da kul,

İnnet et, abdez al, namaz kıl –

Bir kesekge bolsa da, duniyalıkdan kutul.

 

Kaygılaga talatıb turma da cürekni,

Aç anı Kökge, ciber aña Köknü –

Toltur anı carıkdan, nürden.

 

Adamladan çıkgan ese kölüñ,

Caradan-tabdan tolgan ese kölüñ –

Cerge, Kökge kara, tabigatha kara:

Kıynalgan canıña (kıyınlı canıña) sebeb bolurla ala –

Rahatlık berirle, sabırlık berirle,

Tüşündürgen, köllendirgen, uçundurgan da eterle.

 

Çeksiz Kökde culduzlaga kara –

Duniyanı cılıta, carıta, canalla ala.

Kesleri va – cana – küelle, tavusulalla, ölelle,

Adam cüregine (Adam cüregine!) uşaydıla ala.

(Culduz cürekli adamla da keslerin çırak ete, kurman ete,

Alay saklamaymılla karañıdan, suvukdan duniyanı?!).

 

Culduzla uzakda, miyikde, Kökde esele,

Katıñda, Cerde tabigatha bir burçu es :

Taş da, Terek da, suv da bermeymille ders?

 

Koy, duniya malga, duniya kaygılaga bolub turma da kul,

İnnet et, abdez al, namaz kıl –

Bir kesekge bolsa da, duniyalıkdan kutul.

Abdez töñegiñe, namaz cüregiñe

(Suv töñegiñe, Söz cüregiñe)

Tazalık, savluk, rahatlık da berirle. 

 

Terk ketib bargan suvga karasam –
Kesim da ketib bargança bolama,
Caşavuma karagança bolama,
Sora, caga terekça, mıdah bolama,
Cañız Terekça mıdah bolama.

Alay a, Kadav Taşha karasam
(Cerden çıkgan ese da, Kökden tüşgen ese da Ol) –
Biraz kölümü basama:
Suv ketse da, Taş kalır deyme,
Duniya caşar, Adam da caşar deyme.

Özge, bir Allahnı kesinden sora,
Bolcalsız, acalsız, ömürlük ne bardı?!
Bileme, duniyalanı, caşavnu, canlanı carathan Küç,
Carathanıça, tüb eterge da bollukdu.

Alay a, Ol bizni tüb eterik bolub carathan bolmaz.
Özge anı onovu cetmeydi bizge.
Caşavnu, Ölümnü, Tirilivnü da
Colları taşalla, taşa Küçnü, çeksiz Küçnü kolundalla ala.

Biz kesibizge cetgenni eteyik,
Tavratnı, İncilni, Kurannı da bileyik,
Caşarga, Adam bolurga küreşeyik,
Caşavnu, Adamnı saklarga küreşeyik.

Tabınmayık, adam karançhalanı ötdürüb törge, süeb müyüşge.
Aldanmayık, satılmayık duniya malga, altınña, kümüşge.
Adam atha tıyınşlı bolayık,
Caşay, öle turub da Adamlay kalayık.

COLOVÇU

Bir Arivlukga, İgilikge

(Kim biledi, Süymeklikge!)

Tüber esem a – çıgama colga.

 

Artmaklarıma col azık, kebinlik da salıb,

Caz bolsa da, kışhı kiyimle da alıb,

Nartlaça, cıllık cortuvulga da tül,

Ömürlük colga atlanama.

 

El, bal ayak bla algış ete, aşıradı meni,

Kayıtalırmamı artha – Allahdı bilgen.

Kün tayak bolsa da colovçu tayagım meni,

Çıñıldan, nıhıtdan kıyındı ötgen.

 

Bir Kuran okuy, bir nazmu okuy –

Bir taşa carıknı seze alda –

Bir Kökge çıga, bir Cerge tüşe,

Bir atda, bir cayav – barama colda.

 

İgigemi tüberme, amanñamı –

Canımdadı savutum-sabam.

Üretgença ata-babam

Caşarga, ölürge da hazırma.

 

Tuvgan kününden ölüb ketginçi

Coldadı, colovçudu adam.

Colnu aslam koratırga küreşebiz –

Tavusulgunçu zaman.

 

Aşıgabız kayrı, barabız kayrı –

Ölüm ese saklagan alda.

Alay a,

Bir Arivlukga, İgilikge

(Kim biledi, Süymeklikge!)

Tüber esem a,- deyme,- colda.

 

Umut culduz carıta columu,

Allahha amanat etib canımı,

Ketib barama.

 

ATINA TIYINŞLIMIDI ADAM?
 

Faygambarnı azançısını atın atadıla menñe

Bolur ese va,- deb,- dindar, azançı.

Men a boldum cazıvçu, nazmuçu –

Da ne kerekdi andan sora, öñe?

 

Tuvgan künüm baylamlıdı Uzay bla,

Tuthan dinim – Culduz bla, Ay bla,

Tuvgan cerim – Kırgız eli Kok-Say bla,

Can tamırım a – Ata curtum Karaçay bla.

 

Şukur Allahha, Bayraksız, Tamgasız, Oraydasız tüldü halkım.

Dinibiz, tilibiz, curtubuz bardı bizni,

Tarihibiz, Törebiz, millet añıbız-esibiz bardı bizni,

Alay demek – Tamblabız bardı bizni.

 

Cetişelle azançıla, cırçıla da,

Kalam tuthanla, kama tuthanla da cetişelle,

Tarakçıla, tayakçıla da cetişelle,

Algış etgenle, tilek-dua etgenle da cetişelle,

«Amin» degenle cetişmeyle ansı.

Alay ese – iş imanda, imamda bolur...

 

Faygambarnı azançısını atın atadıla menñe

Bolur ese va,- deb,- dindar, azançı.

Men a boldum cazıvçu, nazmuçu –

Da ne kerekdi andan sora, öñe?!

 

BU DUNİYAGA SÜYMEKLİK
 

Sen kıznı körese nür kanatların –

Anı mölekge etese teñ.

Men a, men –

Köreme anı günahlı-suvablı sanların –

İssi Künleni, tolgan Aylanı köreme men.

 

Sen körese nür culduzlanı,

Hur kızlanı körese sen.

Men a köreme suv, teñiz cagalanı,

Kımıja kızlanı köreme men.

Alaga salam bereme men.

Ahrat deyse, ol duniya deyse,

Közüñ bu duniyaga tursa da karay...

...Avga tüşgen çabaklaça,

Kız butla kaltırayelle kalay.

Anı unuturga bollukdu kalay!

Bu duniyanı candetge da avuşdurmam, ogay.

 

Adet-namıs,suvab-günah deb,

Sen boşuna bolma öre –

Har kim süygeniça caşaydı,

Barıbızga da Allahdı töre.

 

Baçhada köget terekge kara:

Aña karagan – tirev-dagan bolgan – bolmay,

(Ol keleçisi bolsa da Cer bla Köknü)

Zırma bitgenden, kögeti asrı köbden,

Sınalla butakları terekni.

 

Süymekligi asrı köbden

Alay sınñandı-carılgandı meni da  kölüm-cüregim.

Dagıda, ölsem da öllükme alay,

Duniyaga burulub közlerim. 

 

LA İLAHA İLLA ALLAH
 

Allah birdi, mahtavga tıyınşlı da Oldu cañız.

Anı unutub, teñ etmey Cerge, Kökge,

Nença adamnı tutdum örge.

 

Artda barından çıkdı kölüm.

Aythanıma, etgenime da sokurandım.

Allahdan başha cokdu Allah –

Mahtavga tıyınşlı da Oldu cañız.

 

Adamga koy, Taşha, Terekge da,

Halkga koy, Elge, Curtha da

Baş uruv – cahillikdi, mecisuvdu,

Cañılıçdı, acaşıvdu, günahdı.

 

Keç tüşündüm kerti zatlaga.

Bir Allahdan başha cokdu Allah.

 

Allah eterge küreşmeyik

Ne taşnı, ne terekni, ne adamnı.

 

Ol zamanda kişiden kalmaz kölübüz.

Kesibizden da çıkmaz kölübüz.

Allahdan sora cokdu Allah.

Lya ilyaha illya Allah.

 

ADAM ÖMÜR KELGENDİ DUNİYAGA

(igi cora )

Cılan cıl, cıla, (cırla!) –
Cılan adamla ölgenle barı.
İt cıl, cıla, (cırla!)
İt adamla ölgenle barı.

Haram adamla, it adamla ölgenle barı –
İgi adamla, kerti adamla kalganla cañız.
Adam cıl, Adam ömür kelgendi duniyaga:
Kökde da, Cerde da, cürekde da – Cañı Ay bla Culduz.

KERTİ ADAMLAGA

Namıslı, ariv kızla, Tüzlüknü süygen cigit caşla
bolmasala duniyada,
Akıllı, esli, oyumlu, bilimli adamla bolmasala duniyada,
Sabır, halal, carık, igi adamla bolmasala duniyada,
İgi söz aythan, igi iş etgen adamla bolmasala duniyada,
Duniya namısdan, ahırat azabdan korkganla bolmasala duniyada,
Hak üçün küreşgenle bolmasala duniyada,
Allah buyurgança caşaganla, Anı üçün da ölgenle
bolmasala duniyada,
Mubarekle – şıyıhla, faygambarla bolmasala duniyada –

Adam ulu hayuan-canıvar sürüvge burulur edi.
Duniyanı da, kesin da kurutur edi.
Alay a, Allahha şukur,
adamla içinde bardıla Adamla,
Adam ulunu sürüv bolurga koymazla ala.

BARMIDI DARI-DARMAN

Öllügün bilgen bir can –
Karayma Cerge, Kökge:
Barmıdı darı-darman
Küe turgan cürekge?!

Kaydan çıgadı palah –
Cürekdenmi, Cerdenmi?
Ogese, Kökledenmi
İyedi anı Allah?

Ne kıyınlık, palah da
Çıgadı kesibizden.
Nasıbsız canlabız biz,
Kıyınlı bolmaz bizden.

Tabigat da, caşav da
Biz kuragan zatla tül.
Alaga katılgannı
Alanı kuragan Küç
Kalay koyar etmey kül?

Bizge berilgen zatnı
Unamayın saklarga,
Biz korkuv sala esek
Sav duniyaga, caşavga,

Bizni carathan Küçge
Unamayın tıñılarga,
Ol körgüztgen Hak colda
Unamayın barırga,

Kesibizni da kıynay esek,
Bir-biribizni da kıynay esek,
Cerni, Köknü da kıynay esek –
Tıyınşlıbızmı caşarga?!

Carathanla biz tülbüz.
Köknü, Cerni, caşavnu.
Alanı Carathanña
Şukur ete bileyik.
Ol bergenñe razı bolub,
Ol bergenni saklab, katlab,
Ol aythança, buyurgança,
Caşav ete bileyik.

Kökle, Cer da kuralıb,
Biz kelgenbiz hazırga.

Anı añılab, kuvanıb,
Üyübüznü caraşdırıb,
Duniyabıznı candet etib,
İnsan bolub, Adam bolub,
Unamay esek a caşarga,-

Sora ne dav – Allah bizden
Sıyırad deb, bergenin...
Ne bolsa da nasıbdı
Bu duniyanı körgenim.

Öllügün bilgen bir can –
Karayma Cerge, Kökge:
Nedi duniyada darman
Küe turgan cürekge?!

KİMDİ, NEDİ ADAM ULU?

Kimdi, nedi adam ulu?
Kaydan kayrıd bargan colu?
Andan ullu
Barmıd soruv, kaygı, korkuv?

Kimdi, nedi adam ulu?
Kaydan kayrıd bargan colu?
Kaydan keled börü uluv –
Avaldanmı, ahırdanmı?

Nedi caşav –
Ölgen culduznu carıgımı?
Bizlege üy, beşik, kabır da bolgan
Cer a – nedi?

Künnü – (canñan otnu!) – tögeregine
Uçub aylanñan göbelekkemidi?
Ogese, Unuh faygambarnı kemesiça,
Alam teñizde bir kememidi –

Ne caga, ne tav köralmay,
Tohtarga madar tabalmay,
Tögerek burula turgan?

Anı colun tüzetirge,
(Kesini colun tüzetirge!)
Añı, es, bilim
Cetmeydi alkın adamga.

Da kimdi, nedi adam ulu?
Kaydan, kayrıd bargan colu?
Adamdan ullu (adamnı kesine, caşavga da)
Barmıd soruv, kaygı, korkuv?!

BAZMAN

Cannetça Cerde da

Adamça caşayalmay küreşebiz.

Söleşebiz, demleşebiz, sermeşebiz – üleşebiz

Neni?

 

Ne köb caşagan da caşaydı cüz cıl.

Kıshadı ömürü adamnı.

Anı da kesibiz kıshartıb küreşebiz,

Tabigat kıyınlıkla etgença azlık.

 

Adam ulusu barı birigib,

Caşav üçün sermeşir ornuna,

Ölümge karşçı küreşir ornuna,

Tonayla, öltürelle, kıralla bir-birin.

 

Birle ölümge etelle kulluk –

Çıgaralla, cayalla uruş savutlanı,

Türlü-türlü vulanı, avruvlanı, hıynılanı.

Alaga karşçı darmanlanı, amallanı

İzleb, tabıb, kurab küreşelle

Caşavga kulluk etgen adamla da.

Adam cüreginde da baradı kazavat:

Adam cüregin tolusu bla küçlerge küreşedi şaytan.

Aña kesin horlatmazga küreşedi adam.

Ömürleni – keçe-kün bolmay – baradı kazavat.

 

Kerti bla ötürüknü arasında,

Tüzlük bla terslikni arasında,

Hurluk bla zulmunu arasında,

Bet bla betsizlikni arasında,

Ak bla karanı arasında,

Carık bla karañını arasında –

Aytırga,

Adam bla şaytannı arasında

Baradı kazavat.

 

Kim horlar bu kazavatda – adammı, şaytanmı?

Kaysı canına, kimni canına avar bazman?

Seni, meni – har biribizni

İnnetine-sözüne-işine köre bollukdu

Bu kazavatnı ahırı,

Bütev adam ulunu cazıvu da.

 

Bir-birde bir çöb da cetişedi

Bir canına ceñer üçün bazman –

Anı unuturga bollukmudu adam?

 

Caşav-ölüm bazman çaykaladı,

Çaykaladı suvab-günah bazman.

Bir adam, cañız bir adam oguna,

Bütev adam ulunu

Baş eterge, tüb eterge da bollukdu.

 

Tavusuladı bolcal.

Tavusuladı zaman.

Çaykaladı bazman.

Çaykaladı adam.

 

Şaytanñamı aldanır,

Ogese, Allahın eskerirmi adam?

Çaykaladı bazman.

Çaykaladı adam.

 

Cuvuklaşhandı,

Alay a, buyruk saklab,

Adamga karay, bazmanña karay,

Murukgu etedi ahırzaman.

 

BOLUR ÜÇÜN ADAM-HALK
 

Balçıknı-kirni başın cabarga

İzlemeyme, karça.

Men alanı izleyme dump eterge

Duniyada kuru tazalık-arivluk kalırça.

 

Kir innetli kara cürekli adamla,

Men sizni başıgıznı izlemeyme cabarga.

İt, haram kölügüznü izleyme körgüztürge –

Kara betigizge tükürürça adamla.

 

«Biz bir halkbız» deb,

Amantişleni, hasavkaçılanı da

Katışdırallık tülme.

Alay eterge küreşgenle

Amatiş bolurga hazırla kesleri da.

 

Millet ökülleni, amantişleni da,

Mölekleni, kahmeleni da

Katışdırıb küreşgenle,

Bir da ajımsız,

Keslerini haram-günah işlerin

Cabar üçün etelle alay.

 

Kullukga ilinir üçün – cav tübüne cathanlaga,

Sıyların, namısların ayak tübge athanlaga,

Halkların, curtların da sathanlaga,

Alaga –

Halk töre kesi salmasa azab,

Halk töre kesi etmese onov,

Atları, tukumları da cazılıb,

Kara baganaga tagılmasala ala,

Halk içinde kerpeslenib aylansala ala,

Caş tölünü kılıgın buzsala ala,

Sıysızlıkga, uçuzlukga col berilse,

Halk – kahmelikge, uruga, murdarlıkga da ürense,

Sora, halknı kalay kalır halklıgı,

Adamnı da adam beti, adamlıgı?

 

Akga – ak, karaga – kara,

Tüzge – tüz, tersge – ters,

İgige – igi, amanña – aman

Deb, açık aytmasak biz,

Hak bla bolmasak biz –

Adam da, Halk da bolallık tülbüz,

Başhalaga kul-karavaş bollukbuz biz,

Başsız kullaga burullukbuz biz,

Dinsiz, tilsiz, curtsuz da kallıkbız biz,

Alay ete, tüb bollukbuz bu duniyadan biz.   

 

KAZAK BÖRÜNÜ CIRI

Tarbuvunña tıyılgan «canıvar» –
Can-canımı talayma.
İt çabhanña, şkok atılganña
Kanım dertden kaynay, karayma.

Orman ayü keledi
Çıgır itleri – allında.
Men curtumu, cıyınımı
Çaçdırıb koymam kanlıma.

Kökregim okdan tolsa da,
Tohtab kalmaz cüregim.
Kıyın kün menñe tayançakdıla
Curtumu Taşı, Teregi.

Teyrige bardı tilegim:
Emegen kandan toygunçu,
Amantiş itleni soygunçu,
Cumulmasınla közlerim.

Teyriden birdi tilegim:
Curtun, halkın sathan başçını
Başın kesginçi caşav ber.
Andan sora hazırma –
Açsın kuçagın maña kör.

Curtun, halkın sathan adamnı
Erkinligi cokdu caşarga.
Andan cer da ciyirgenedi –
Kabır ülüş da cokdu aña.

Anı asrarla tışında
Kesiça satlıkla, itle.
Curtda caşarga, asralırga da
Tıyınşlılla cañız – cigitle:
Curt, Halk üçün caşaganla,
Curt, Halk üçün da ölgenle.

Tarbuvuña tıyılgan «canıvar»
Duşmannı allın saklayma.
Cavnu kesin da, itin da
Çaçama, keseme, talayma.

Bılay baradı kazavat
Nença cılnı, ömürnü.
Canım Allahha amanat,
Men – adamıma Teyrini.

Cazım-cayım küreşde ketse da,
Zıraf tüldü kıyınım:
Menñe em ullu kuvanç –
Savdu curtum-cıyınım.
Menñe em ullu nasıb –
Erkin curtum, cıyınım,
Özden curtum, cıyınım.

EKİ KÜN bla EKİ AYNI İYESİNE

Karadıla eki Kün,
Kaltıralla eki Ay:
Açıla turgança gül –
Men seni kördüm alay.

Adam da cannetde
Calan körüb Havanı,
Tuthan bolur cürekden:
Men añılayma alanı.

Ala cannetden kibik,
Biz da bu Cer cannetden
Kıstalsak da tab alay –
Sokuranmam bir cukga:
Karaydıla cuvukdan
Eki Kün bla eki Ay.

Cañı tiygen eki Kün,
Cañı tolgan eki Ay
Mukladisça tartalla –
Koşulalla caz bla cay.

Süymeklik – günah ese,
Günahlı adamma men.
Süymeklik – Allah ese,
Aña tabınama men.

Eki közüñ – eki Kün,
Eki öşünüñ – eki Ay...
Nasıbım tutar meni,
İşim da bolur kolay...

Men bolsam da haparlı
Şeriatdan, ahratdan,
Seni üçün duniyada
Artha turmam bir zatdan.

Günah, suvab da menñe,
Soruv, cuvab da menñe,
Cuvuk, uzak da menñe –
Cañız Sense.

Caşırasa atımı,
Caşırama atıñı...
Küreşeme saklarga
Seni közden, sözden da.

Çabak – cüzgença suvda,
Kiyik – çabhança tavda,
Culduz – canñança Kökde,
Sen alaysa cürekde.

Karaydıla eki Kün,
Kaltırayla eki Ay.
Süyseñ iynan, süyseñ kül –
Özge bil:

Süymeklik Allahı – bir,
Men – anı  keleçisi.
Cazıvubuz bolur bir –
Budu söznü igisi,
Budu işni igisi.

POMPEYANI KATINDA SAGIŞLA

Balçıkga, kirge barabız bata,

Günahdan, haramdan tıymay kesibizni.

Vezuviy Pompeyanı bashança,

Miñi Tav basar deb, korkama bizni.

 

Bizge cav esele da honşula, kral,

Kıyınlık alada tüldü – karagız:

Bir-biribizni alday, tonay, kıra,

Adebden-namısdan, töreden-corukdan da çıga,

Adamlıkdan, muslimanlıkdan da çıga,

Kesi-kesibizni tüb ete barabız.

 

Kıyınlık kesibizdedi bizni.

İçkiçilik, havlelik boşayla bizden,

Kuvat, bereket kaçalla bizden...

Miñi Tav basar deb korkama bizni.

 

Ol miyik, sıylı, ak tav, Miñi Tav

Bizge ciyirgenib karagança köreme,

Bizge çamlanıb karagança köreme –

Ak tav kara balçıkga tözmez katında.

 

Tözümü tavusulur da, Tav eki carılır –

Andan cahanim ot kuyulur üsübüzge...

Vezuviy bashan Pompeyanı kördüm da bügün,

Bıllay açı sagışla keldile kölüme.

 

Aşlanñança boldu cürek cara –

Curtumdan, hakımdan bolsam da uzak.

Ogay, men etmeyme aman kuvum, aman cora –

Cañız, korkama tüb boladı deb, halk:

Azab çegedi, tüb boladı Hak bla bolmasa halk.

 

Kül bolgan Pompeya. Ol külde

Kızara, agara çagalla külle. Kimge?

Şavla savlagamı berelle salam?

Beri kelgen-ketgen miñ-miñ adam

Caşavlarına, halklarına, curtlarına

Sagış ete bolurlamı? Kaydam.

 

Meni va közüme körünedi Miñi Tav,

Anı eteginde caşagan halkım da...

İçkige, havlege, uruga, murdarlıkga,

Balçıkga, kirge – haramga, günahha

Kallay birni tözerikdi Miñi Tav?

 

Balçıkga, kirge barabız bata,

Günahdan, haramdan tıymay kesibizni.

Vezuviy Pompeyanı bashança,

Miñi Tav basar deb korkam bizni.

 

AŞHAM BOLA
 

Cürek kathandı, bolgandı berç.

Taş bolurga ertde ese da,

Terek bolurga va bolgandı keç.

 

Cokdu endi çagıv, caşnav –

Ketdi caşlık, ketdi caşav.

Köb kıyınımı etdim zaya,

Bolalmadım tav ne kaya.

 

Har ne başlansa edi allından,

Caşasam edi cañıdan –

Caşar edim başha türlü.

 

İynanmayma men alaga –

Aythanlaga:

«Cañıdan başlasam da caşab,

Caşaganımça caşar edim».

 

Közbav sözlege iynanmayma.

Cañıla, cıgıla, küreşe kobarga,

Sokurlana, sokurana, tüşüne, kayıta tobaga –

Alay cıyabız es, akıl.

Alay a, ol közüvge

Cuvuklaşadı bizlege ahır.

 

Cañıdan caşarga boladı keç.

Cürekni har elisi – ne cara, ne tab, ne berç.

Caş tölüge bereme avaz:

Tıñılasa, añılasa – cañılmaz.

 

Alay a – tüldü tıñılarık:

Başımdan ötgen zatdı ol.

Kartla devçenelle, bere avaz:

«Ullu aythannı etmegen – ullaymaz».

 

Cañıdan caşarga keç bolgandı.

Zaman ne zamandı? – Aşhamdı.

Ay bla culduz körünelle Kökde.

Miñ kaygı, carsıv, sagış kölde-cürekde.

 

ÇAM NAZMU

Kalay seyirdi caşagan,
Ariv kızlaga karagan,
Mahtalırga izlegenni mahtagan,
Aldanırga izlegenni aldagan.

Ariv kız nege da cuvabdı,
Etgen günahı da suvabdı.
Şayır cürek a kaçan da –
Kana bilmeydi, suvsabdı.

Bu ariv kızlanı körmesem,
Alanı canımdan da süymesem,
Ala amaltın ölmesem,
Süymeklik ne bolganın bilmesem –
Caşavdan tatıv kalmazed,
Sav, şav esem da sezmezem,
Caşaganımı da bilmezem.

Kalay seyirdi caşagan –
Ariv kızlaga karagan.
Mahtavga tıyınşlını mahtagan,
Aldarga izlegenni da aldagan.
Kalay seyirdi caşagan.

SENÑE UZAKDAN KARAB

Seyirsinib karayma tögerekge –
Cerge, Kökge emda cürekge.
Mahtav salama Süymeklikge –
İç-tış Arivlukga közümü açhan.

Sen bagalısa menñe
Ana tilimça, Ata curtumça, kıyınlı Halkımça.
Duniyaça, caşavça, savlukça bagalısa menñe.
Sen – cürekdese, Cerdese, Kökdese.

Şayır, Adam etgen da Sense meni.
Seni küçüñ bla kelgendi menñe
Kertige, Tüzlükge, Arivlukga da süymeklik.
Sense halkıma, curtuma kaytargan da meni.

Curtumu suratısa Sen –
Ak Miñi Tavnu, caşil narat çegetleni, çokurak suvlanı –
Barın köreme Sende.

Ana tilimi sıfatısa Sen. Senñe karasam
Halk cırlanı, iynarlanı, küvleni –
Ol ölümsüz seyir makamlanı, şiyirleni
Köreme, eşiteme.

Tilni, Halknı, Curtnu da ölümsüzlügüse Sen.
Sense nazmulanı, sabiyleni da Anası.
Seni kuvandırgan da bolurma, canıña da bolurma tiygen.
Ahrat azabım da, duniya namısım da Sense meni.

ADAMNI BORÇU EMDA NASIBI

Tavla, biz bek bagalathan tavla

Kalay kuralganların bilgen adam,

 

Alanı ot kushanların körgen adam

Alanı katlarında caşamaz.

 

Alay a, adamla

Suv ahırzamandan, başha kıyınlıkladan da

Kaça, alay kısılganla tavlaga.

 

Cer kesi va nedi?

Tışı candetça körünñenlikge,

İçi – otdu, cahanimdi:

Ot töbede caşaybız biz.

Ne eteyik? Kayrı keteyik?

 

Biz bu Cerden kaçarça, kutulurça,

Başha Cer, başha duniya cokdu bizge.

Bar ese da, canı sav arı col açarça,

Añı-bilim cetmeydi adam uluga alkın.

 

Bu biz üsünde caşarga küreşgen ot töbe – Cer,

Bizni da alıb,

Kesinden da ullu ot töbeni – Künnü –

Tögeregine buruladı:

Ne küerikbiz, ne buzlarıkbız –

Başha cuk saklamaydı bizni alda.

 

Cañız,

Bir-biribizni bagalatıb,

Kuvanç bla, nasıb bla caşarga küreşiv,

Caşavnu, bir-biribizni saklarga küreşiv,

Ahırga deri caşarga küreşiv,

Ahırga deri duniyabıznı, kesibizni kutharırga küreşiv –

Meni sartın – oldu nasıb, borç da Adamga.

 

TABİGATNI AVAZIDI ŞİYİR
 

Cazgı kün – ceti türlü,

Şayırnı cüregi da – alay.

Tabigatnı avazıdı şiyir.

 

POEZİYABIZNI BETİ
 

Kalay – Canıbeklanı Appa.

Bagır – Koçharlanı Kasbot.

Altın – Semenlanı Sımayıl.

 

Caralı cugutur – Möçülanı Kyazim.

Caralı taş – Kuliylanı Kaysın.

Cañız Terek – Laypanlanı Bilal.

 

Kara suvçuk – Özdenlanı Albert.

Ara boran – Babalanı İbrahim.

Horlanñan cazıv – Batçalanı Mussa.

Kayada gül – Zumakullanı Tanzilya.

 

KEÇE UZUNU
 

Aşham culduzu da, tañ culduzu da

Kölümde tursala da caşab,

Kızıb, cüreksinib, keçe uzunu

Kesi kesim bla eteme uşak.

 

Terslikni boranı-celi

Tögerek burulganlay turadı –

Terekni kesin avduralmasa da,

Çapragın üzedi, butagın kırkadı.

 

Balta avuzun, mıçhı tişlerin

Köreme terslikni-zulmunu.

Tıymaydı anı (ogese, tıyalmaymıdı?)

Ösgen küçü da bilimni, ilmunu.

 

İlmu, bilim ösgenlikge

Adamlık sedirey barganña uşaydı.

Adam adamdan, kesinden, Kökden, Cerden da korkub,

Tıñısı-tınçlıgı kurub caşaydı.

 

Kimdi adam, nedi adam –

Hayuanmıdı, canıvarmıdı?

Kesine, bütev caşavga da korkuv salgan

Adamnı caşarga erkinligi da barmıdı?

 

Soruv-suval cokdu hayuanña, canıvarga.

Adamga va berilgendi añı, es,Kitab...

Alay a, carathan Allahına tüz tursa,

Candetden da kıstalmaz edi adam.

 

Izına, candetge kayıtırga bardı bir col –

Hak coldu ol. Alay a,

Biz da – Adam bla Havanı tuvdukları,

Közbav collanı saylaybız.

 

Ne bla boşalır adamnı ahırı?

Umut culduzu kölümde tursa da caşab,

Keçe uzunu küyüb, cüreksinib,

Kesim bla, esim bla, Adam bla, Allah bla da eteme uşak.

KÖB MAGANALI BİR NAZMU

1

Sen – namazlıksa.

2

Sen – namazlıksa.
İnnet etmey, abdez almay,
Cürek, töñek da taza bolmay,
Senñe kararga, tiyerge, kirirge da bolmaz.

3

Kününe beş kere kireme senñe.

4

Türlü-türlü çurumla bla
Tölenmey kalgan namazlırımı da kılama sende.

5

Esime tüşgeni sayın,
Namaz eterim kelgeni sayın,
Ba etib, költürüb, kuçaklab, iynaklab,
Em taza, em sıylı cerge salama seni.
Miñinçi kere da, birinçi kereça,
Kireme senñe.

6

Bu Cerde, bu duniyada
Em bagalı Sense.
Allahha cuvuklaşdırgan Sense meni.

7

Cüregimça, aşala-boşala barasa.
Alay a, süymekligimça kalasa –
Algınça, birinçiley, arivlay.

8

Sezeme: seni üsüñde caşaganımça,
Kerti duniyaga da seni üsüñde keterimi.
Mında – duniya candetinde birge bolgança,
Ol bir duniyada da birge bollukbuz biz.
Kayda da, kaçan da Sense meni candetim.

9

Sende, seni bla etgen uşagımı
Allahdan sora bir can bilmez.
Senden cuvuk cokdu menñe.
Sanıma, canıma da senden cuvuk cokdu.
Sen – namazlıgımsa meni.

CAŞASIN KİŞTİK

(Korkmazlanı Borisni kitabın okugandan sora oyumla)

1

«Boris Korkmaz kitabın kiştigine atagança» deb,
Bir cañı nart söz cürüydü Karaçayda.
(Kiştik adamnı adamlıkga üretse da,
Kiştik kiştikdi, adam a – adam.
Ogese, kiştik bolurmu adam? Adam a nedi sora?)

...Kıyın colovçulukda bir kum tüzde tohtab,
Faygambar katı cuklab turganlay,
Bir vu cılan aña mıllıgın athandı.
Tebregendi kiştik anı bla sermeşib.
Kiştikni kıçırıgı, cılannı sızgırganı

Uyathandı faygambarnı:
Kallay palahdan kutulganın esleb,
Faygambar kiştikni sılagandı,
«Sırtıñ ömürde cerge tiymesin» deb da aythandı.

Men sabiy bolub eşitgenem bu aytıvnu.
Faygambarnı ölümden kuthargan kişdikge,
Tüz adamlaga da caray kelgen kişdikge
Atagandı kitabın cazıvçu deb, ne seyirsiniv?!

Cañız, kiştik kesi sezemidi eken
Bir carık kitab aña atalganın?
Seze da bolur – ol bizden ese sezimlidi. Caşasın Kusik!
Adamdan ese kiştik tıyınşlıdı mahtavga.

Ol curtun, halkın, adamın, kiştikligin da
Satarık tüldü. Murulday, hurulday,
Kesiça cılay, cırlay,
Bizni adamlıkga ürete,
Adamça caşarıkdı, Adamça da öllükdü.

Caşasın kiştik (azdı aña cetgen adam).
Cazıvçu da caşasın kitabın kişdikge atagan.
Cıılsa da – sırtı cerge tiymeydi kiştikni –
Ayak üsüne tüşedi ol.
Köb zatha üretedi bizni kişdik. Caşası kiştik.

2

Allahdan sora mahtav salırga bollukdu
Cañız Curtha emda
Üy hayuanlaga, kiyiklege, canıvarlaga...
Adamga va – ogay.

Allah adamnı carathanlıgına
Adam Aña da boysunurga unamay,
Ötürük bla, hıyla bla, zulmu bla caşarga küreşedi –
Mahtavga tıyınşlı cokdu adamlada.

Adamladan kölüñ kalır, kölüñ da çıgar,
Tabigatdan, Curtdan, canıvarladan a – ogay.
Tüz etgendi Boris Korkmaz
Kiştigine ataganın kitabın.
Alay a mahtalgan kiştik,
Çıçhan tuthanın koyub oltururmu?
Kiştikni sılay, mahtay turub,
Ol zatnı kerekdi unutmazga.

Aytadıla:
Makırgan kiştik çıçhan tutmaz.
Canşak adam da cazıvçu bolmaz, kitab cazmaz.
Koyayım mından köb söleşmey,
Cazıvçuga, kiştigine da – mahtav.