Halkıbıznı cırları ana tilibiz bla birge milletibizni öhtemligi, namısı, bek ullu baylıgıdıla. Ata-babalarıbız etgen, bügünlükde va kün sayın aytılıp turgan cırlarıbız ömürleni üsleri bla kelip, bizge alay cetgendile, anı bla birge adabiyatıbıznı, madaniyatıbıznı da tarkaymazlık şavdanı bolup turadıla. Bayam, ol şavdandan içip, caşavnu zavuklugun bir sınamagan tavlu bolgan bolmaz. Karaçayda, Malkarda da halk cırlarıbızga can salgan, alaga kanat bergen, em zakiy cırçıbız, millet iynagıbız Otarlanı Omardı. Cırlaganı bla birge halk cırlarıbıznı ol cıygan da, köz ginciniça, saklagan da ete keledi. Cırçı Otarlanı Omar ' 'nı 85. cılına atalıp çıkgan kitapnı al sözü bla cırlagan cırları. Bizni halkıbıznı bek ullu baylıgı söz haznasıdı: halk cırla, tavruhla, küyle, nart sözle, - kıshadan aythanda, halk kölünden etgen çıgarmala.

Men alanı tintip, maganaların açıklap, bagaların biçalırma desem, kesimi da, okuvçunu da aldarıkma. Ol iş bek kıyın da, ullu da işdi. Ol işle bla tıngılı küreşgen ustala, alimle bardıla. Alaga biz hurmet berirge, ıspas eterge kerekbiz. Men a cangız da bu halk cırla cıyılgan kitapnı okuy, anga kuvanganımı bildirirge küreşeme. Meni ullu seyirsindirgen a - halkıbızda cazma, basma bolmagan zamanlada, duniya poeziyadan haparları bolmagan adamla aytılgan sözge kallay ullu magana bergenleri, cırlada, küylede kallay ullu poeziya bolganıdı.

Cırçılık, nazmuçuluk işni üsünden aythanda, bir-bir nazmula, barıbızda bilgenlikden, adamnı cüregin cılıtadıla, kayda cilatadıla, birleri adamga es tapdıradıla, asıv beredile, kişilikge, tazalıkga çakıradıla, tayançak boladıla, birleri terslikge kacav turadıla, birleri va kuvandıradıla, seyirsindiredile, bir kavumları va, halk avuzunda kala, bir ömürden bir ömürge nart sözleça öte baradıla. Bu zatla barısı da fahmunu hayırından tuvadıla. Bu men başda aythança şartla halk cırlada köpdüle. Alanı iyeleri va kerti da şayırla bolganlarına işek coqdu. Bizni halkıbız allay fahmu carathan söz baylıklanı angılay da, cürüte da bilgendi. cırla ömürleden ömürlege halk cüreginden öte, elene, süzüle, iylene, ölmezlik küç ala, bügünlege alay cetgendile. Ala halkga tayanç bola, anı karıvun küçley, ahşılıkga kulluk ete, cigitlikge çakırganlay turadıla. Ala kol kıyın bla caşav eterge, erkinlikni, tenglikni izlerge boluşadıla. Kıyınlık kelgen künde da belni boşlamazga, tobuklanmazga, zorlukga boy salmazga, tözümlük kerek cerde va tözerge üyretedile.

Biz, ceribizden üzülüp, tilibiz cutulup, kolubuz-ayagıbız baylanıp, atlayalmay turganda da, adamlıknı tas etmey, namısnı, adep-töreleni atmay, ol kıyınlıkdan savlay kutulup, halklay kalganıbız da andan bolur.

Bizni halkıbız ne zamanda da cırga, aytılgan nazmu sözge ullu magana bergendi. KıyınlıK, buşuv başların bashan adamla, uzakladan cırçıga kelip, cır et dep, tilegendile. Cır, buşuvların cuvup, cilamukların kurutup, köz açdırlık sungandıla. Kerti da, cırla asıv bergendile, köllendirgendile, caşavdan tüngülmezge, anı har açı, tatlı takıygasın sıylarga, süyerge üyretgendile. Bu kitapha cıyışdırılgan halk cırlada kallay bir süymeklik bardı caşavga, adamga, tuvgan curtha, anı taşına, tavuna, suvuna, har canına, alanı barına da kertiçiley barıvga. Allay ullu süymeklik boluşhandı curtnu cavdan korurga, kerek bolsa, curtu, süygeni üçün can da berirge, halkıbızga uçuzluk sınatmay, acaldan kutharırga.

Çam, lakırda cırlanı alıp karaganda va, bütünda seyir eterge tüşedi. Çamnı, lakırdanı igi bilmey aytsang, cürekge açı tiyip, adamnı öpkeletirge, açıvlandırırga bollukdu, halk cırlada va çam, lakırda da allay ustalık bla, es bla aytılgandıla, ala küldüredile, köznü carıtadıla, sagış etdiredile.

Halk cırlanı ölmezlik sözlerinden sora da köbüsünü makamları ullu mahtavga tiyişlidile. Ol cırlanı birini üsünden aytırıgım keledi, ol a "Gapalav" degen cırdı. Em alga ol cırnı men Beppaylanı Sergey cırlap eşitgen edim, anga kuvanıvum bla seyirsinivüm bügün da ketmeydi. Ekinçi kere va köp cılla ozgandan sora eşitdim. Bir kün biz Türkge uçarık samolötnu saklay edik. Bizni arabızda toyçula, cırçıla, suratçıla, cazıvçula, köp başha adamla da bar edile. Kün birda muthuz bolup, samolötla uçmay, adamla va suvuksurap, mudahlanıp tura edile. Ol şurgu tıngılavnu, mudahlıknı bir aruv, şatık, seyir avaz buzadı. Ol a Gazalanı Alimni avazı edi, Alim "Gapalavnu" cırın ayta edi. Bitev adamla avuz açıp tıngılay edile. Meni kulaklarımı ol avaz alay iynaklay edi, cüregime allay nasıp bere edi, bitev da duniya nasıpha bata turgança körüne edi.

Üçünçü kere va, men üyde murkku ete turganımlay, bir nazik, aruv avaz kulagıma çalınadı. Radio taba çabama, avazın canım bla teng körüvçü, men bek süygen cırçı Canataylanı İsmayıl cır aytsa çabıvçu edim alay. Bu col a ol tişirıv avazı edi - Tavkenlanı Galina "Gapalavnu" cırın ayta edi. Cırnı makamı, sözlerini aytılıvları, cırçını tatlı önü meni alay seyirsindire edile, kuvandıra edile, cır aytılıp boşaladı dep korka edim. İçimden a cırnı makamın, sözün da tişirıv kuragan bolur dey edim. Anga asırı ırazıdan, kim kurasa da, fahmu bla ustalıkdan caratılgan zatla - ala ölmezge dep tuvadıla dey edim.

Har cangı cırçı, cangı tölü alaga keslerini köz karamları bla karay, cangırta, aynıta baradıla. Karaçaynı bla Malkarnı halk cırları cıyılgan bu kitapda va allay köp ölmezlik cırla bardıla. Bu kitap bitev da halkıbızga ullu savgadı. Cırlanı cıygan, caraşdırgan da halk cırlanı bek usta aytıvçu cırçıbız, Karaçayda, Malkarda da mahtavlada atı aytılganlay turgan Otarlanı Omardı. Omar esinde tuthan halk cırlanı maqamların caraşdırıp, tizginlerin cıyıp, aslamısın notalaga atı bek aytılgan çerkesli kompozitor Davrlanı Aslan salgandı, bir kavumun a - Etçelanı Muzafar. Alanı bu işde bek ullu kıyınları bardı. Bek kerekli, bek tıngılı, ullu iş etgendile. Sav bolsunla! Bizni caşavubuzda, halk cırlanı sözleri, makamları da bılay birge cıyılıp, 1969 cıldan beri birinçi kere çıgadıla. Bılanı çıgıvları bla va Omarnı köpden beri saklagan bek ahşı muratı toladı. Barıbızga da ol ullu kuvançdı. Omarnı halk cırlanı cırlavundan sora da, alanı cıyıvda, saklavda aytıp boşamazça ullu kıyını bardı. Üç cüz - tört cüz cırnı sözlerin, makamların da kölden bilip, alanı halkına saklar üçün kallay bir fahmu, es, huner, kişilik, süymeklik da kerekdi! Ala barı da Omarda bardıla.

Omarnı bitev da caşavu cır bla baylamlıdı. Köçgünçülükde, sözübüz, kesibiz da kişige kerek bolmagan zamanlada da, Omar cır aytıvun tıymagandı. Zorlukga, terslikge kacav cırlanı aythandı. Ol Stalinge okuna kacav söznü aytırga korkmagan halk cigitleribizdendi, kerti sözü üçün tutmakla sınagan. Bolsada, Omarnı caşavga, cırga süymekligi, tüzlükge ökül boluvu bir zamanda da anı atmagandıla. Omar kazak, kırgız cırlanı da bek aruv cırlagandı. Ol cerlede da anga ullu sıy bergendile.

Omar gitçelikde bek sirkiv, hıliçi caşçık bolgandı Toyga, oyunga bek gitçeley katışıp başlagandı, cumuşha, işge da ot bolgandı. Meni anam Omarnı atı sagınılgan cerde bılay aytıvçudu: "Omar Omar bollugu gitçelikden körüne edi, ne ullu mahtavga da tiyişlidi. Toylada Omarnı ullula tepsetip, cırlatıp, bek mahtavçu edile. Anı fahmusu ol zamanda okuna belgili edi".

Omarlanı üyür Bahsan avuzunda daracası biyik, adamla sıy, hurmet da bergen üyür bolgandı. Omar kesi va adamlıgı, adebi bolgan, namısı cürügen, bir zatha, suganaklık, zarlık etmegen, ogurlu, taza adamdı. Allah anı üçün bergen bolur bıllay ullu fahmunu da anga. Halknı ahşı adamları Omarnı andan süyedile, alay ullu hurmet da andan beredile. Omar uzun ömüründe halknı kuvandıra, anı cır aytıvun süygenlege avazı bla nasıp bere caşaydı. Mından arı da köp cıllanı sen aythan cırlanı caşavlarıça aruv avazıng eşitilgenley, mahtalganlay tursun, Omar!" Men a sanga kara söz bla aytalmaganımı nazmu bla aytallık esem köreyim.

HALK CIRÇIBIZ

Ne carıkdı cırçı Omarnı arbazı!
Kalay aruv eştiledi avazı,
Kulaklanı bir hıçıvun iynaklay,
Taza kökden Allah iygen carıklay.
Omar cırlay, halk etedi ejuvün,
Kim biledi, kimge iyer kezivün.
Ömürleni avazları kelelle
Avazında, tav üylege kirelle,
Biz körmegen nartlanı da uyata,
Canıbıznı kuvandıra, sarnata
Önü bla can kiyire sözlege,
Tersni söge, mahtav sala tüzlege,
Omar cırlayd Otarlanı arbazda
Allah anga ençi bergen avazda.
Kanatlıla anga ejuv etelle,
Avazın da uzaklaga eltelle,
Ejuv ete baradıla suvla da,
Seyirsinip tıngılayla buvla da.
Ay da, tohtap, kulak salıp karaydı,
Kart anam a kallay nasıp sınaydı.
Bir kuvana, bir a açıy cilaydı,
Omar aythan nart cırlaga tıngılay,
Kış kününde kelgen suna anga cay.
Cırla Omar, sen cırlasang, arbazda,
Türkde, Arabda ertten, cassı namazda
Eştilirça cırıng, cürek cılıta.
cırla, sense cırçılaga tamata.
Men a sanga ejuv ete bilalsam,
Makamlaga ölmez sözle salalsam,
Girhocanda biz cürüvçü oramda,
Biz ketgende, biz caşagan zamanda
Cırıbıznı kara ırhı eltalmaz,
Kara küç bizge uzalıp cetalmaz.
Ayt, ayt, Omar, halkıbıznı cırların,
Kenge aça tav cırlanı colların.
Süye bolsang, küçnü birge salayık,
Kurayalsak, allay cırla kurayık,
Cır makamı cer-cerlege ceterça,
Tav cırlaga duniya ejuv eterça.