Kuzey Kafkasya’daki dağlar arasında yaşayan Karaçaylılar’da tevhit inancının esasını oluşturan tek tanrı inancı yoktu. Ayrıca onlar ne İslam dini’nden, ne bu dinin peygamberi Hz. Muhammed’den, ne de bu dinin kutsal kitabı Kuran-ı Kerim’den haberdar idiler. Ancak tüm bunlara rağmen, akıllı bir kavim olan Karaçaylılar, yeri göğü yaratan, mevsimleri, tabiat olaylarını meydana getiren, gece ve gündüzün oluşmasını sağlayan bir gücün varlığına inanmışlardır. Bundan dolayı bu varlığı çeşitli şekillerde arayarak bulmaya çalışmışlardır. Bunun sonucunda da bazı güçleri tanrı olarak nitelemişlerdir. Her birinin ayrı bir görevi olduğunu düşündükleri bu tanrılarına, bazı isimler vermişlerdi. Şimdi burada İslam öncesi inançları hakkında bir fikir vermek amacıyla, evvela halk rivayetlerine göre Karaçaylılar’ın Müslüman olmadan önceki inançları hakkında kısaca bilgi verecek ve daha sonra da onların nasıl Müslüman oldukları açıklamaya çalışılacaktır.

Karaçaylılar günümüze kadar devamlılığını sürdüren geleneklerin birisi de Nakırdadır. Bu adet bekar genç kız ve erkekler arasında evlilik öncesi dönemde gerçekleşmektedir. Diğer geleneklerde olduğu gibi kurallarla sınırlıdır. Nakırda birbirinden hoşlanan genç kız ve erkekler arasındaki arkadaşlık ilişkisine denmektedir. Karaçay kız ve erkekleri birbirleri ile düğünlerde, toplantılarda, muhabbet ortamlarında birlikte olurlar. Bu toplantılar en yaygın olarak köylerde görülür. Sabahlara kadar süren sohbetler, oyunlar ve eğlenceler yapılır. Bu geceler gençlerin birbirlerini tanımalarına yardımcı olmaktadır. Muhabbet geceleri bir eğlence kaynağı olduğu kadar aynı zamanda eğitim yeri de sayılmaktadır. Kızlar ve erkekler belirli bir yaştan başlayarak bu tip toplantılarda Karaçay adet ve görenekleri çerçe-vesinde eğitilirler. Bütün eğlence, düğün ve toplantılarda "tamada" (sözü ve hatırı sayılır kişi) adı verilen biri bulunur.

Karaçay-Malkar Türklerinde sülale damgaları (KM. tukum tamğa) eski sosyal ve iktisadi hayatta büyük önem taşıması dolayısıyla maddi kültürün en önemli unsurlarından birini teşkil etmektedir. Herhangi bir malın veya mülkün kime ait olduğunu göstermesi bakımından bu damgalar bilhassa iktisadi hayatta büyük vazife görmüştür. Sosyal hayatta ise, damga sahibi olan bir sülale, aynı zamanda yüksek statüye sahip bir sülale olarak sayılmıştır. Karaçay-Malkar Türklerinde sülale damgalarının genellikle at, sığır, koç ve koyun gibi hayvanlarda, mezar taşlarında, kamalarda, giyim ve ziynet eşyalarında, evlerin kapı ve duvarlarında, mutfak eşyalarında, halı, kilim, keçe gibi ev eşyalarında, at koşum takımlarında vs. kullanıldığı görülmektedir. Eskiden Karaçay-Malkar Türklerinde bahar mevsiminde koç, koyun, kuzu ve oğlak gibi küçükbaş hayvanlara daha ziyade en konulurdu.

“Töre” ile ilgili yazılmış makale çok azdır. Olanları da töre hakkında yeterli bilgi vermez. Bununla birlikte; V. F. Miller, M. M. Kovalevski, İ. İ. İvaninkov, N. Petruseviç, Basiyat Şahananov, B. Z. Baranova gibi araştırmacılar töre hakkında [s.194] bildiklerini yazıya geçirmeyi de ihmal etmemişlerdir. Onların yazdığı makaleler XIX. Yüzyılın sonlarına doğru basılmıştır. Bilhassa Malkarlıların eski tarihi hakkındaki, “Balkarya” adlı uzun makalesiyle Musos Abayev, Malkarlılar için çok büyük iş yapmıştır. M. Abayev bu makalede, Malkarlıların tarihi, hayat tarzları, gelenekleri, görenekleri, adetleri hakkında birçok kıymetli bilgi vermektedir. Töre müessesesinin Malkarlıların hayatındaki önemini anlatmaktadır. Malkarlıların tarihiyle ilgilenen araştırmacılar, genellikle M. Abayev’in bu makalesinden faydalanmaktadırlar. Sözgelimi, G. H. Mambetov’un, “Kabardey-Balkar’ın Tarihi” adlı eserin ikinci cildinde yayımlanan, “Hukuki işler; Henja Töre” başlıklı makalesini söyleyebiliriz.

Kuzey Kafkasya’daki tüm halklar için halk müziği,müzikal kültürün en önemli bölümünü oluşturur.Yerel halk müziği gelenekleri çeşitli önemli özelliklere bağlıdır. Vokal gelenekler ağırlıktadır.Sadece bazı Adige grupları hariç,her yerde çoksesli şarkı söylenir. Çokseslilik çeşitleri benzeşir: bir ezgi çizgisine,dem yada ostinato bas eşlik eder. Dem tek seste devam etmez. Üç sesli şarkı söylemede,ön plandaki ezgi çizgisine, bir oktav,beşli veya dörtlü uzaklıkta  iki dem eşlik eder. Melodik kısımlar solo şarkıcı tarafından söylenirken, bas(dem veya ostinato) grup tarafından söylenir. Herhangi bir etkinlik sırasında,oradaki herkes şarkı söyleyerek katıldığı için, toplumda icracılar ve dinleyiciler ayırımı yoktur. Diziler diatoniktir. Ölçü sayısı genellikle geleneksel şarkılarda karmaşıktır,ancak çağdaş şarkılarda basittir.

Bütev Karaçay halknı kart atalarına Adurhay, Budiyan, Navruz, Tram emda Botaş sanalgandıla. 1874 cıl Nikolay Petruseviç kuragan tizmede; Adurhay kavumnu sanı 19 bolgandı: Bayçoraları, Batçaları, Cammaları, Tulparları, Kulçaları, Bayiları, Laypanları, Erikgenları, Dolaları, Çomaları, Bolatları, Orusları, Şidakları, Cukkaları, Abayhanları, Katçiları, Karaları, Şungarları, Çıçhanları. Budiyan kavumnu sanı 11 bolgandı: Bayramukları, Akbayları, Botaşları, Dekkuşları, Elkanları, Çotçaları, Bolurları, Tekeları, Tambiyları, Canközları, Eziları. Navruz kavumnu sanı 11 bolgandı: Koçharları, Aciları, Gappoları, Bayramkulları, Kobaları, Mamçuları, Golaları, Sılpagarları, Kappuşları, Batdıları, Sozarukları. Tramnıkıla – Korkmazları, Canibekları, Semenları.