Halk edebiyatı, Karaçaylılar ve Malkarlıların hayatında, yazı ve matbaadan önce, çok büyük yer almış; ağızdan ağıza, nesilden nesile geçen, halkın sevinçli, hüzünlü günlerinde cesaret ve güç veren bir yol arkadaşı olmuştur. Halk, hayatının zor­lukları içinde de gönülden yapılmış bu eserleri kaybetmemiş, bu güne kadar korumuştur. Dağlıların yürek zenginliklerini açıklamada halk edebiyatının anlamı çok büyüktür.

Çağdaş Karaçay-Malkar edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olan Alim Töppe, 1937 yılında, Rusya Federasyonuna bağlı Kabardey-Balkar Cumhuriyetinde, Köndelen köyünde doğmuştur. Babasının adı Muhammet'tir. Alim Töppe, henüz çocuk yaşta iken, 8 Mart 1944 tarihinde, halkıyla birlikte Kırgızistan’a sürgüne gitti. Bu sebeple ilk ve orta tahsilini sürgün yeri olan Kırgızistan'da yapmıştır. Yüksek tahsilini ise 1963 yılında Moskova’da Maksim Gorki Edebiyât Enstitüsünde tamamlamıştır. [s. 5] Moskova’da yüksek tahsil yaptığı sırada tanıştığı Rus şairi Yevgeni Dolmatovski, Alim Töppe hakkında şöyle söylemektedir: “Edebiyat Enstitüsünde samimi ve coşkulu şiirler yazan genç bir Malkar şairiyle tanıştım. Kendisi şimdi yurduna döndü. Karaçay-Malkar çok güçlü bir şaire kavuştu."

Nasra Xoca caşağan elde eki ullu bay bolğandı. Bu eki bay, Hasra Xocanı, Nasra Xoca da alanı çırt körüb bolmağandıla. Nasra Xoca bu eki baydan har cerde tarığıb, alanı artıqlıqların, amanlıqların sanab cürügenin bu eki bay eşitib, Nasra Xocağa açıwlaññandıla. Bir colda Nasra Xoca oramnı ozub bara, eki bay da oramnı bir canından munu taba kele turğanların körgendi da canlarına turaqlağandı, alay a ala, munu körüb:Nasra Xoca caşağan elde eki ullu bay bolğandı. Bu eki bay, Hasra Xocanı, Nasra Xoca da alanı çırt körüb bolmağandıla. Nasra Xoca bu eki baydan har cerde tarığıb, alanı artıqlıqların, amanlıqların sanab cürügenin bu eki bay eşitib, Nasra Xocağa açıwlaññandıla.

Karaçay-Malkar Nart destanlarında anlatılan kahramanların tamamına yakını erkeklerden oluşmaktadır. Fakat bu destanlarda anlatılan bir kadın kahraman vardır ki, destanların içerisindeki konumu ve sahip olduğu özellikleri bakımından erkek kahramanların hepsini geri planda bırakmaktadır. Bu kadın kahraman Nartların bilgesi ve yol göstericisi olan Satanay Biyçe’dir.

Kafkasya coğrafyasında yaşayan halkların ortak kültür ürünlerinden biri olan Nart destanları, Karaçay-Malkar Türklerinin halk edebiyatında da önemli bir yer teşkil etmektedir. Karaçay-Malkar Türkleri dışında; Çerkes, Abhaz-Abaza, Oset, Çeçen-İnguş ve Kumuk Türklerinin folklorunda da yer alan Nart destanları birçok yönden birbirlerine benzemekle birlikte bu destanların her birinin kendisine has birtakım millî vasıfları barındırdığı ve aralarında bazı farklılıkların olduğu dikkat çekmektedir.

Karaçay-Malkar edebiyâtının günümüzdeki en önemli temsilcilerinden biri olan Dina Mamçu 1953 yılında Rusya Federasyonuna bağlı Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde Yukarı Mara köyünde doğmuştur. Babasının adı Tariel’dir. Karaçay-Çerkes Devlet Üniversitesi Edebiyât Fakültesinden mezun olmuştur. Uzun bir süreden beri “Karaçay” gazetesinde çalışan Dina Mamçu halen bu işine devam etmektedir. Dina Mamçu’nun bu çalışmada yer alan şiirleri, 1990 yılında Çerkessk şehrinde yayınlanan “Tambla Aytırma” [Yarın Söylerim] adlı eserinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.

Yazılı edebiyatı çok geç dönemlerde başlamakla birlikte köklü ve zengin bir halk edebiyatına sahip olan Karaçay-Malkar Türklerinin edebiyatını genel olarak “Sözlü Edebiyat” ve “Yazılı Edebiyat” şeklinde iki ana bölümde incelemek mümkündür. A. Sözlü Edebiyat 1. Mitoloji,  Pagan-Şaman Kültürüyle İlgili Mitolojik Destanlar ve Efsaneler, Karaçay-Malkar Türkleri, XVIII. yüzyıl ortalarında İslam dinini kabul edene kadar, pagan-şaman inançlarını devam ettirmişler ve buna bağlı olarak birtakım tanrı ve tanrıçalara inanmışlardır.

Kafkas Nart destanları; Karaçay-Balkar, Kumuk, Oset, Çeçen-İnguş, Abhaz, Abaza, Adige vs. gibi Kafkasya halklarının folklorunda önemli bir yere sahiptir ve sözlü edebiyat geleneklerinin ilk ürünleri olarak kabul edilirler. Dil ve etnik bakımdan birbirinden farklı olan Kafkas halklarının Nart destanları birçok yönden birbirlerine benzemektedir. Fakat yine de bu destanların her birinin kendisine has milli vasıfları barındırdığı ve aralarında bazı farklılıkların olduğu da dikkat çekmektedir.