Nasra Xoca caşağan elde eki ullu bay bolğandı. Bu eki bay, Hasra Xocanı, Nasra Xoca da alanı çırt körüb bolmağandıla. Nasra Xoca bu eki baydan har cerde tarığıb, alanı artıqlıqların, amanlıqların sanab cürügenin bu eki bay eşitib, Nasra Xocağa açıwlaññandıla. Bir colda Nasra Xoca oramnı ozub bara, eki bay da oramnı bir canından munu taba kele turğanların körgendi da canlarına turaqlağandı, alay a ala, munu körüb:Nasra Xoca caşağan elde eki ullu bay bolğandı. Bu eki bay, Hasra Xocanı, Nasra Xoca da alanı çırt körüb bolmağandıla. Nasra Xoca bu eki baydan har cerde tarığıb, alanı artıqlıqların, amanlıqların sanab cürügenin bu eki bay eşitib, Nasra Xocağa açıwlaññandıla.
| Ekisini Aralarındama Nasra Xoca caşağan elde eki ullu bay bolğandı. Bu eki bay, Hasra Xocanı, Nasra Xoca da alanı çırt körüb bolmağandıla. Nasra Xoca bu eki baydan har cerde tarığıb, alanı artıqlıqların, amanlıqların sanab cürügenin bu eki bay eşitib, Nasra Xocağa açıwlaññandıla. Bir colda Nasra Xoca oramnı ozub bara, eki bay da oramnı bir canından munu taba kele turğanların körgendi da canlarına turaqlağandı, alay a ala, munu körüb: - Alay toxta! deb qıçırğandıla. Nasra Xoca toxtağandı, bu eki bay eki canından öre turub, aralatıb, üsüne duniyanı kuyub, açı sözle söleşgendile. Soñra baylanı biri, qıza ketib: - Sen ne eşek tülse, ne da it tülse, ne zat eseñ da! deb açıwlaññanında, Nasra Xoca: - Tüz aytasız, men eşek da, it da tülme, ekisini aralarındama, degendi. Men Añña Bereme Nasra Xoca bla bir xan colowçu bolğandıla. Sözden söz çığa ketib, xan Nasra Xocağa: - Xoca, men qul bolsam, sen meni nelley birge satıb alır ediñ? Meni bağama ne berir ediñ? deb sorğandı. Nasra Xoca: - Som carım berir edim, degendi. - Xayırsız, som carım quru meni belimde bawum da bolluqdu!.. - Da, men da som carımnı belibawuñ üçün bereme! Betiñe Bir Cumuşaq Zat Tiygenmi edi? Şıyıxma deb duniyanı aldab aylaññan birew tübeb, Xocağa: - Xoca, sen nege caraysa, qurğaq söz bilgeniñ? - Sen a? Aldawdan ullu xuneriñ barmıdı? - Men aldamayma, alay deseñ Allaxxa assı bolursa. Bügeçe da kökde uçub aylanıb keldim... Xoca: - Şıyıx, şıyıx! Toxta, kökge çığıb bara, betiñe bılay bir cumuşaq zat tiygenmi edi? Şıyıx kesin maxtandırıb: - Ayxay, ayxay, tiygen edi, soñra wa? - Ma ol bizni eşekni quyruğu edi!.. Etni İyisin Satxan, Açxanı Tawuşun Alır Bir carlı adam işlegen cerinden iññirde üyüne qaytıb kele turğanlay, oramda qatı caññur cawğandı da, qaçıb bir et satıwçunu, qasabçını tükenine kirgendi. Bu adam alayda ayaq üsünde qoltuğundan quru gırcının çığarıb aşağandı da, cawum toxağanında, keterge tebregendi. Et tüken tutxan, bu adamnı cibermey, boynuna qadalıb: - Açxañı bere bar! degendi. - Ne zat açxa? Men senden cuq almadım, menden ne izleyse? - Nek izlemeyme, tükenimde etimi iyisi bla gırgınıñı aşab barasa da!.. Axırı bılanı işleri, Nasra Xoca südnü ornuna qalıb turğanlay, südge tüşgendi. Xoca işge qarağandı. Ekisini da soruwların etgenden soñra, xurcunundan açxa kesegin çığarıb qasabçığa: - Eşitemise? deb sorğandı. - Eşiteme! degendi qasabçı. - Nedi bu tawuş? - Açxa tawuşdu. - Bar endi coluña, degendi Xoca. - Xaqımı berdir! degendi qasabçı. - Açxanı tawuşun al da bar! - Açxanı tawuşu qalay alınır? - Etni iyisin satxan adam, açxanı tawuşun da alır! Bir Guguruk Kerek Tülmüdü? El caşla, Nasra Xocanı aldarğa umutlu bolub, birbiri aralarında tilleşgenden emda Xocadan caşırtın birer gakkı alıb xamamğa barğandıla. Xocanı da eltgendile. Xamamğa kirgenden soñra, birleri turub: - Endi harkim birer gakkı tabığız, gakkı tabmağan xamamnı açxasın tölerge borçludu, degendi. Olsağat caşla birer cerge çögüb “gak-gak-gak...” deb tawuqlaça qanqıldab, birer gakkı çığarıb, örge turğandıla. Xoca, bu xalğa qarab, qalay eterge bilmey, em axırı, qanat qaqğan kibik etib, gugurukça qıçırıb tebregendi. - Oy, allayla nek etese, tawuqça qanqıldab gakkı tabsañ a sen da, cigit eseñ, degenlerinde: - Da bıllay bir tawuqğa bir guguruq kerek tülmüdü? degendi Xoca. Coq esele Artdağığa Xoca aç bolub kelib, qatınına aytxandı: - Ol igi şaptalladan bar ese, bir qabdırsañ a! - Boşalğandıla! - Boşalğanları igi boldu, tişleribizden boşay edik, kesleri da aman şaptalla edile. - A kişi, men seni qaysı sözüñe iyanırğa bilmeyme. - Şaptalla bar esele alğıññığa, coq esele artdağığa!.. Castıqla Bardıla Bir xan, Xocağa bek açıwlaññandan, üyünde olturub çıdayalmağan xalğa cetgendi. Em axırı: “Xocanı çaqırıb keligiz, men anı betine bir tüküreyim” deb adamla iygendi. Adamla barıb Xocanı alıb kelgendile da xannı kesi turuwçu üyüne kiyirgendile. - Alay toxta! deb xan, Xocanı eşikden kirgen cerde toxtatxandı. Xocanı allı süremde ullu orunduqnu üsüne castıqla örge deriçi qalanıb, anı arı canında da xan oltura. Xan, Xocanı betine erşi tuqum karab: - Sen meni xaqımdan cetgen ceriñde ataypısla salıb nek söleşese, seni nença sözüñü eşitgenme, bir başxañ bolmağan eşekse. Eşek bla seni arañda ne bardı? deb uruşxandı. Xoca olsağat, ekisini ortalarında orunduqda castıqlanı barmağı bla körgüzüb, ne kesek da kefin türlendirmey: - Eşek bla meni aramda ma bu castıqla bardı, degendi. Bizni Şaxarnı Qazları Birer Ayaqlıdıla Nasra Xoca bir onowçuğa qaz bişirib alıb bara turğanlay, tabaqdan qaznı bir ayağı tüşüb qalğandı. Onowçu Xocağa sorğandı: - Xoca, qaznı bir ayağı qaydadı? Xoca ne eterge bilmey: - Bizni şaxarnı qazları bıyıl birer ayaqlıdıla. Ötürük ayta esem, mayna qaraçı! deb suw ızında qazlanı körgüzgendi. Ol közüwçükde qazla kerti da birer ayaqları üsünde bolğandıla. Bıla seyirge qaraşıb turğanlay, qazlanı bir canlarından bir adam çığıb, tayaq bla sermeb, qazlanı ürkütgendi. Qazla bir canına qaçxandıla. Onowçu munu körgeni bla: - Xoca, qazlanı birer ayaqkları bardı deb boş aytasa da, mayna, ekişer ayaqları bardı da! deb añña oğuramağan közleri bla, köl keñdirgença açıwlu qarağandı. - Ol adam alağa sermegença, tayaqnı men sañña sermesem, seni tört ayağıñ da bolur, degendi Xoca. Allıma Keldile Bir afendi, awaz bere kelib: “Bu duniyada bir adam afendige, mollağa bir aşxılıq etse, ol aşxılıq ol adamnı allına on qat köb bolub keledi” deb aytxanın Xoca eşitgendi da, bu söznü kerti bla ötürük bolğanın sınarğa süyüb, ol afendini kesine Xoca sıññar tişi tanasın tutxandı da bergendi. Afendi, Xocanı tanasın caññız bolğanına da karamay alğandı da qoşuna iygendi. Nasra Xoca wa bergen tanasın on qat qaytırın saqlay saqlay bezgendi, amma bir da añña kişi on qat igilik etib körmegendi. Anı tanasın alğan afendi, tab bir kesekden, Xocanı tanırğa da unamay tebregendi. Bu xalda toğuz on cıl ozğandı. Bir colda, Nasra Xoca ol afendini üyünü canı bla ozub bara turğanlay, bir adam afendini arbazında toğuz on tuwarnı barmağı bla körgüzüb: - Köremise Xoca, bu tuwarla seni tanañı üzügündendile, degendi. Nasra Xoca, seyirsiññendi. Bir kün a bu tuwarla tizilib Xocanı arbazına kirib barğandıla. Xoca bılanı körüb, afendinikile bolğanın bilgen bla, sürüb barın da kesini bawuna urğandı. İññir ala tuwarlanı izley afendi kelgendi da: - Xoca, bılay beri tuwar kelib körmediñmi? deb sorğanında Xoca: - Tuwarla kesime kelgendile! degendi. - Da soñra, xayırsız, anı bildirseñ a barıb, men alanı izleb aylanama, beri çığar, eltme qoy! - Qayrı? - Üyüme! - Oğay, berrallıq tülme! - Nek? - Da, “bir igilik on bolub allıña kelir” deb awaz berese da, ma meni da bir tanam on bolub allıma keldi, endi kişige berallıq tülme. Başxalıqları Oldu Birewlen, Nasra Xocağa coluqğandı da: - Nasra Xoca, duniyada sen bilgenden, afendi bla qasabçını arasında ne başxalıq bardı? deb sorğandı. Nasra Xoca köb sağış etib turmay: - Başxalığı oldu: qasabçı xayıwanlanı em alğın öltüredi da terilerin alay aladı, afendi wa adamlanı terilerin aladı da keslerin alay öltüredi! Ekisini başxalığı ma oldu. Sen da İynanma Nasra Xoca ambal bolub cürügen zamanında, bir alış-barişçi, maşok bla bir miyala sawutnu alıb kelib: - Nasra Xoca, sen bu maşoknu költürüb meni tükenime bir eltseñ edi, sañña duniyada kişi bilmegen üç kerti zat aytır edim, degendi. Nasra Xoca da “xo” deb razı bolub, maşok bla miyala sawutlanı sırtına költürüb, tükençini ızından tebregendi. Biraz barğandan soñra Narsra Xoca: “ol üç kerti zatnı ayta bar” degendi. Tükendi aytıb başlağandı: - Birew: “toqluqdan ese, açlıq igidi” dese iynanma, degendi. Nasra Xoca: - Mardasız tüz sözdü, degendi. - Ekinçisi, birew “cayaw cürüw, at bla cürügenden igidi dese, añña da iynanma” degeninde, Xoca bu sözge da qol salıb razı bolğandı. Nasra Xoca: - Qayda üçünçüsün da aytçı! degeninde: - “Amballadan sıylı zat coqdu, alada da Xocadan teli bardı” desele aññada iynanma, deb tükençi anı aytırğa, Xoca imbaşında maşoknu şark deb cerge urub: - Sañña, munu içindegi miyala sawutla sınmağandıla deb, birew ant etib aytsa, sen da añña iynanma! deb berib ketgendi. |
İkisinin Ortasındayım Nasrettin Hoca’nın yaşadığı köyde iki zengin varmış. Bu iki zengin Nasettin Hoca’yı, Nasrettin Hoca da bunları görmeye bile tahammülleri yokmuş. Nasrettin Hoca bu iki zengin hakkında her yerde şikayetçi oluyor, bunların ettiği zalimlikeri, kötülükleri sayıyormuş. Bu iki zengin de bunları duyup Nasrettin Hoca’ya öfkelenmişlerdir. Bir seferinde, Nasrettin Hoca sokakta giderken, şu iki zenginin de sokağın bir tarafından geldiklerini görmüş ve onların yanında duraklamış, ancak onlar bunu görünce: - Orada dur! diye bağırmışlar. Nasrettin Hoca durmuş, bu iki zengin, iki tarafından çevirip, araya alıp, dünyanın bütün sözlerini söyleyip, sert sözler konuşmuşlar. Sonra zenginlerden biri iyice sinirlenip: - Sen ne eşeksin, ne de köpeksin, sen ne biçim bir şeysin! diye öfkelendiğinde, Nasrettin Hoca: - Doğru söylüyorsunuz, ben eşek de değilim, köpek de değilim, ikisinin ortasındayım, demiş. Ben de Ona Veriyorum Nasrettin Hoca ile bir Han yolculuğa çıkmışlar. Sohbet ederlerken, Han, Nasrettin Hoca’ya: - Hoca, ben köle olsam, sen beni kaç paraya satın alırdın? Bana ne kadar fiyat biçerdin? diye sormuş. Nasrettin Hoca: - Yarım som verirdim, demiş. - Hayırsız, yarım som sadece benim belimdeki kemerim eder!.. - Ben de yarım somu kemerin için veriyorum! Yüzüne Yumuşak Bir Şey Değmiş miydi? Sofu geçinerek, dünyayı kandırıp gezen birisi Hoca’yla karşılaşmış: - Hoca, sen neye yararsın, kuru sözden bilmekten başka? - Ya sen? Yalandan başka büyük bir hünerin var mı? - Ben kimseyi kandırmıyorum, öyle söylersen Allah’a asi olursun. Bu gece gökyüzünde uçarak dolaşıp geldim... Hoca: - Molla, molla! Dur, gökyüzünde uçarken, yüzüne şöyle yumuşak bir şey değmiş miydi? Sofu böbürlenerek: - Elbette değmişti, ya sonra? - İşte o bizim eşeğin kuyruğu idi!.. Etin Kokusunu Satan, Paranın Sesini Alır Fakir bir adam çalıştığı yerden akşam evine dönerken, aninden sağanak yağmur basmış, sokaktaki kasap dükkanına girmiş. Bu adam orada ayak üstü, kolunun altındaki kuru ekmeği çıkarıp yemeye başlamış. Yağmur durup gitmeye hazırlandığında, kasap bu adamın dükkanından çıkmasına izin vermemiş. Adamın üzerine çullanarak: - Paranı öde de öyle git! demiş. - Ne parası? Ben senden bir şey almadım ki, benden ne istiyorsun? - Niye istemiyor muşum, dükkanımdaki etlerin kokusuyla ekmeğini yedin!.. En sonunda bunların işi, Nasrettin Hoca kadı iken, mahkemeye düşmüş. Hoca davayı incelemiş. İkisini de sorguladıktan sonra, cebinden bozuk paraları çıkarıp kasaba: - İşitiyor musun? diye sormuş. - İşitiyorum! demiş kasap. - Nedir bu ses? - Paranın sesidir. - Git şimdi yoluna, demiş Hoca. - Hakkımı istiyorum! demiş kasap. - Paranın sesini al da git! - Paranın sesi nasıl alınır? - Etin kokusunu satan insan, paranın sesini de alır! Bir Horoz Lâzım Değil mi? Köyün gençleri, Nasrettin Hoca’yla dalga geçmek istemişler. Kendi aralarında konuşup anlaştıktan sonra, Hoca’dan gizli, birer yumurta alıp hamama gitmişler. Hoca’yı da götürmüşler. Hamama girdikten sonra, içlerinden biri ayağa kalkıp: - Şimdi herkes birer yumurta yumurtlasın, yumurtlamayan hamam parasını ödeyecek, demiş. Hemen, gençlerin hepsi birer köşeye çekilip “gıdak, gıdak, gıdak...” diye tavuklar gibi gıdaklayıp, birer yumurta çıkarıp, ayağa kalkmışlar. Hoca, bu duruma bakıp, ne yapacağını bilememiş, en sonunda, kanat çırpar gibi yaparak, horoz gibi ötmeye başlamış. - Hey, niye öyle yapıyorsun, tavuk gibi gıdaklayıp yumurtlasana sen de, eğer gücün varsa, dediklerinde: - Peki, bu kadar tavuğun ortasında bir horoz lâzım değil mi? Demiş Hoca da. Yoksa Sonrakine Hoca karnı aç halde evine gelip, karısına demiş ki: - Şu güzel şeftalilerden var ise, getirsen de yesek! - Bittiler! - Bitmeleri iyi olmuş, dişlerimiz mahvolacaktı, hem şeftaliler de kötüydü. - Ay, herif, ben senin hangi sözüne inanacağımı bilmiyorum. - Şeftaliler varsa öncekine, yoksa sonrakine!.. Yastıklar Var Bir Han, Hoca’ya o kadar çok öfkelenmiş ki yerinde duramaz hale gelmiş. En sonunda: “Hoca’yı çağırın, alıp getirin, ben onun yüzüne bir tüküreyim” diyerek adamlarını göndermiş. Adamlar gidip Hoca’yı alıp getirmişler, Han’ın huzuruna çıkarmışlar. - Orada dur! demiş Han, Hoca’yı kapının önünde durdurmuş. Hoca’nın karşısında, büyük bir yatağın üstünde yastıklar tavana kadar yığılmış halde imiş. Onun yanında da Han oturuyormuş. Han, Hoca’nın yüzüne öfkeli bir şekilde bakarak: - Sen benim hakkımda, her gittiğin yerde, neden lânet okuyorsun, söylediklerinin hepsi kulağıma geldi. Sen bir eşeksin. Eşekle senin aranda ne [fark] var ki? diye azarlamış. Hoca, hemen, ikisinin arasında yatağın üstündeki yastıkları parmağıyla göstererek ve istifini hiç bozmayarak: - Eşekle benim aramda işte bu yastıklar var, demiş. Bizim Şehrin Kazları Bir Ayaklıdır Nasrettin Hoca, bir idareciye, kaz pişirip götürürken, kazın bir ayağı tabaktan düşmüş. İdareci Hoca’ya sormuş: - Hoca, kazın bir ayağı nerede? Hoca ne yapacağını bilememiş: - Bizim şehrin kazları bu sene bir ayaklı. Yalan söylüyorsam, işta bak! diye deredeki kazları göstermiş. O anda kazlar gerçekten de tek ayak üstünde duruyorlarmış. Bunlar kazlara bakarken, kazların öteki tarafından bir adam çıkıp gelmiş, elindeki sopayla vurarak kazları ürkütmüş. Kazlar başka tarafa doğru kaçmışlar. İdareci bunu görünce: - Hoca, kazlar bir ayaklı diye boş konuşuyorsun, işte hepsinin ikişer ayağı var! diye ona kötü kötü bakmış. - O adamın kazlara vurduğu gibi, sopayla ben sana vursam, senin dört ayağın bile olur, demiş Hoca. Karşıma Çıktılar Bir imamın, vaaz verirken: “Bu dünyada bir adam imama, mollaya bir iyilik yaparsa, o iyilik o adamın karşısına on kat fazlasıyla çıkar” dediğini Hoca duymuş ve bu sözlerin gerçek mi, yalan mı olduğunu denemek için, o imama, sahip olduğu tek dişi danasını vermiş. İmam, Hoca’nın danasını, tek olduğuna da bakmadan, almış ve çiftliğine göndermiş. Nasrettin Hoca ise verdiği danasının on kat çoğalarak geri döneceğini bekleye bekleye bezmiş, ama kimsenin ona on kat fazla “iyilik” ettiğini görmemiş. Onun danasını alan imam, bir zaman sonra, Hoca’yı tanımazdan gelmeye başlamış. Bu halde aradan dokuz on yıl geçmiş. Bir seferinde, Nasrettin Hoca, o imamın evinin yanından geçerken, bir adam, imamın avlusundaki dokuz on tane sığırı parmağıyla işaret ederek: - Görüyor musun Hoca, bu sığırlar senin dananın çocukları, demiş. Nasrettin Hoca şaşırmış. Bir gün, bu sığırlar dizilip Hoca’nın avlusuna girmişler. Hoca bunları görmüş, imamın sığırları olduğunu anlayıp bunları kendi ahırına kapatmış. Akşam üstü, sığırlarını sormak için imam gelmiş: - Hoca, buralara sığır geldiğini gördün mü? diye sorduğunda, Hoca: - Sığırlar bana geldiler! demiş. - Peki o zaman, hayırsız, gelip bunu bildirseydin, ben de onları arayıp geziyorum, çıkar onları, götüreyim! - Nereye? - Evime! - Hayır, veremem! - Niçin? - “Bir iyilik on kat fazla olup karşına çıkar” diye vaaz veriyordun ya, işte benim bir danam on kat çoğalıp karşıma geldi, şimdi onları kimseye veremem. Fark Budur Birisi, Nasrettin Hoca’yla karşılaşmış: - Nasrettin Hoca, sana göre, imam ile kasap arasında ne fark var? diye sormuş. Nasrettin Hoca hiç düşünmeden: - Farkları şudur: kasap hayvanları ilk önce öldürür, sonra derilerini yüzer; imam ise ilk önce insanların derisini yüzer, sonra öldürür! İşte ikisinin arasındaki fark budur. Sen de İnanma Nasrettin Hoca hamallık yaptığı sırada, alış veriş yapan birisi, içi cam eşyayla dolu bir çuval getirip: - Nasrettin Hoca, sen bu çuvalı kaldırıp benim dükkanıma götürürsen, sana dünyada kimsenin bilmediği üç hakikatli söz söylerim, demiş. Nasrettin Hoca da “tamam” deyip razı olmuş, içi cam eşya dolu çuvalı sırtlayıp, dükkan sahibinin peşinden yola koyulmuş. Biraz gittikten sonra Nasrettin Hoca: “şu üç hakikatli sözü söylemeye başla” demiş. Dükkan sahibi söylemeye başlamış: - Biri “tokluktan açlık daha iyidir” derse inanma, demiş. Nasrettin Hoca: - Gerçekten hakikatli bir söz, demiş. - İkincisi, biri “yaya yürümek, at üstünde gitmekten iyidir” derse ona da inanma, demiş. Hoca bu sözü de onaylayıp: - Hani, üçüncüsünü de söyle bakalım! deyince: - “Hamallardan daha değerli bir şey yoktur, onların içinde de Hoca’dan daha delisi vardır” derlerse ona da inanma, diye dükkan sahibi sözünü daha bitirmeden, Hoca omzundaki çuvalı şak diye yere fırlatarak: - Sana, bunun içindeki cam eşyalar kırılmamış diye, biri yemin ederek söylerse, sen de ona inanma! diyerek gitmiş. |
________________________________________________________
Latin Harflerine ve Türkiye Türkçesine Aktaran: Adilhan Adiloğlu
________________________________________________________
