Off Canvas sidebar is empty

Edebiyat

Karaçay Malkar Edebiyatı ile ilgili Makaleler

TİLİBİZNİ ÜSÜNDEN CAŞ TÖLÜBÜZGE AYTIR SÖZÜM

Tamırı Karaçayca bolgan sözge Türkçe koşak salıp, neda Türkce sözge Karaçayça koşak salıp, munu kibik eki Karaçay söznü katına talay Türkce söz koşup Belpınarçıla aythanlay "Hoştanlatıb" söleşebiz. Ata-babalarıbıznı keslerine etilgen artıklıkga, malgunlukga çıdayalmay Atacurtların taşlab, Türkiya'ga kelgellerinden beri cüz cıldan artık bolup keledi. Kesibizni enişge körüp, halatlarıbıznı çıgarıp tursak da bıllay bir çaknı (zaman) kültürübüznü da tilibizni da saklab bügünlege cetgenibiz büsürevlük alamat bir bolumdu. Alay a art közüvlede, Kafkazdan kelgenli koşulganladan, artıksız da törtünçü, beşinçi tölüge sanalgan çaş kavumlarıbız bıla sabiyleribiz tilni da, adetni da, kültürnü da, töreni da unutup, "asimilasyon"=singirilüv çarhnı tişlilerini arasında ezilip cok bolurga tebregendile.

Bolumnu bılay körüp, tas bolup barabız dep carsıp, korkup kallay madar eterge da bilmey kan dıgalas ete turgan közüvübüzde, bizge köl bergen, cürekleribizni uçundurgan zatlaga da tübey barabız. "İyha, bizni kuvandırırça ne bardı tögerekde?" dep sora esegiz aytırım oldu: Karaçaylılıknı üsünden tintiv-izlem etip kitap cazganlanı canında, endi internet degen seyirlik elektronik zatnı bla web sitele kurab kültürübüznü, tilibizni cangırtıb, aynıtıp ömürlükge caşatırga küreşgen caş tölübüz ullu tin kulluknu kolga algandı.

Ol web sitelede cazılganlaga, etilgen kengeşlege (forum) es bölsek, alanı, tuvgan halkları bıla mahdanganların, tilibizni da, tinibizni da caşatırga tırmaşganların körlükbüz. Allah aytsa korkgan korkuvubuz başıbızga kellik tüldü. Tas bolup keterik tülbüz; caş tölüleribiz keslerin da, adetleribizni da, kalgan tin baylıgıbıznı da saklap keslerinden sora kellik tölülege amanat eterikdile. Alay bolsa da ullu bir carsuvum / kaygım bardı. Alay a ne kelsin, deb carsuvumu  aytayım: caş tölübüz Karaçayca söleşirge da, cazarga da tıyınçlısıça bilmeydi. Alaça şaharlada tuvup ösgenleni koyuguz, bizniça Karaçay ellede tuvup ösgenle da anatilibizni cartı kurtu biledile. İgi bilgenge sanalganla da aruv, halatsız, aksenti bıla söleşalmaydıla.

Tamırı Karaçayca bolgan sözge Türkçe koşak salıp, neda Türkce sözge Karaçayça koşak salıp, munu kibik eki Karaçay söznü katına talay Türkce söz koşup Belpınarçıla aythanlay "Hoştanlatıb" söleşebiz. Ma bu aythanlarıma em ullu ülgü men kesimme. Köz tuvragızdağı bu cazıvnu cazgan közüvümde tıyınçlı sözleni izleb, kara sagışga ketip, kimin tabıb, kimin tabalmay, tabalmağanlarımı cerlerine da amalsızdan Türkce sözle salıb alay cazarga küreşgenme. Cangılış angılaşılmasın, meni kıynalganım Karaçay sözleni cetmegeni tüldü, anatil cetişimsizligimdi. Ol sebebden türkça sözle koşama. Kafkasda Karaçay-Malkarlıla kuragan internet sitelege da kararga küreşeme. Alayda caşagan caş tölübüz da başları bıla barmaydıla. Cazgan tekstlerinde, bardırgan kengeşlerinde anatilni orununa oruscanı cürütedile. Bir colda açuvlanıp alanı bir sitelerinde  "kiril harifle bıla cazganıgızga kıynallık tül edim, Orus til bıla cazğannı koysagız", dep çamlangan da etgen edim. Bir ingiliz cazuvçu "Bir milletni tili tinidi, tini da tilidi" dep aytgandı. Anı sözünü tüz bolganına işek cokdu. Har milletni tili anı em ullu haznasıdı.

Caşavubuznu har beti bıla baylamlı kültür baylıgıbıznı em da tilibizni küçü bıla tarıhnı çaklarından ozup, ömürleni süzgüçünden süzüle süzüle bügünge cetgenbiz. Bügünden arı da, millet ençiligibizri kellik tölüleribizge adetleribiz bıla, törebiz bıla, tilibiz bıla ozdururga ong tabarıkbız. Atalarıbız "Tav Til" deb kırıltgan anatilibiz, Karaçayçabız "teknik" bıla baylamlı sözleni bir canlı etsek, söz baylıgı bıla nege da ceterça kengdi, aruv tildi. "Asimilasyon" çarhnı tişlilerini arasında uvalıp ketmeyik dey esek, Karaçayçanı  igi üreneyik, tüz söleşirge tırmaşayık, grammatikası bıla cazarga küreşeyik, caşatayık. Söznü bılayında Karaçaylı atalanı-analanı barını atına siz caş tölüleden bek ullu bir keçmeklikni tileyme. Sizge tilibizni da, adetibizni da, törebizni da üretebiz dep kesibizni kıynamadık, can avrutmadık, ürenib ürenmegenigizni san etmedik. Bizni bu bolumsuzlugubuzga, bizni bu ayıbıbızga karap bizge kölkaldı bolmağız.

Entda bir aytayım, "asimilasyon" çarhnı tişlileri arasında tas bolup ketmeyik dey esegiz, Karaçayçanı ürenigiz, söleşigiz, cazıgız, caşatıgız. "Hay marca" caş tölüle! Sizge ışanabız. betibizni carıtığız. Ma bu zatnı ömürlükge esigizden çıgarmağız: Umutubuz da, kuvançıbız da sizlesiz.

kamatur.org

Karaçay Malkar Türkiye

Login

{loadmoduleid ? string:? string:? string:? string:? string:? string:? string:? string:? string:? string:261 ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?}